چکیده:
در این نوشتار نشان داده شده که ماهیت استعاری متن و تعاملات استعاری میان متن و عنوان ــ که از مؤلفههای روایتهای مدرنیستی دانسته میشود ــ در برخی متون کهن نیز قابل بازیابی است. این بدان معنا نیست که در این مقاله ادعا شده که در میان متون کهن میتوان آثاری همارز با آثار مدرنیستی یافت؛ بلکه صرفاً به این معناست که برخی از ویژگیها و مؤلفههای مدرنیستی در آثار کهن ریشه داشته است و چه بسا روایتهای مدرنیستی بر اثر وامگیری، تغلیظ، تکثیر و بازتولید همین خصایص بهوجود آمده باشد. قوّت گرفتن قطب استعاری در نثر (داستان) یکی از وجوه تمایز زبانشناختی میان روایتهای مدرن و پیشامدرن است. این وجه تمایز در عناوین آثار مدرنیستی نیز بهچشم میخورد. در تحقیق حاضر با تکیه بر آثار شیخ اشراق، برخی خصایص مدرنیستی نثر او بهنمایش گذاشته و نشان داده شده که چگونه این قابلیت از متن به عنوانگذاری آثار او نیز نفوذ کرده است. بدین منظور از چشمانداز دیوید لاج در اثر معروفش، زبان ادبیات داستانی نوگرا: استعاره و مجاز، به آثار سهروردی نگریسته شده و همچنین نظریۀ قطبهای مجازی و استعاری یاکوبسن در مسیر جدیدی، یعنی در ارتباط با گشودگی استعاری یا مجازی عنوان در متن، بهکار بسته شده تا از این راه تفاوت عنوانگذاری در آثار سهروردی با دیگر همعصرانش نشان داده شود.
This study is going to show the metaphoric nature of a text and the metaphoric relationship between the title and the text - one of the components of modern narratives- in the classic works. It is claimed that there are works among the classics equivalent to the modern ones. This merely means that some of the modern features and potentials are derived from the old works. Modern works may earn the specific features of their own by condensation, proliferation, and reproduction of some certain features of the old works. Amplification of the metaphoric pole in prose (stories/ novels) should be regarded as one of the characteristics of the modern narratives. This characteristic could be observed in the title of modern woks as well. We have shown that this trait exists in the works of Shahab ad-Din Suhrawardi as well and has transferred from the text to the title of his works through the paratextual connections. This article is founded theoretically on the David Lodge's point of view in his well-known work The Modes of Modern Writing: Metaphor, Metonymy and the Typology of Modern Literature. We also applied Jacobson's Theory of Metaphoric and Metonymic Poles in a new way so that we can declare the distinctiveness of Suhrawardi's titling from that his contemporaries.
خلاصه ماشینی:
گشودگي استعاري عنوان در متن : بارقه هاي مدرنيسم در عناوين آثار شيخ اشراق شايسته سادات موسوي 1 *١، معصومه امن زاده ٢ (دريافت : ١٣٩٩/٤/٢ پذيرش : ١٣٩٩/٦/٤) چکيده در اين نوشتار نشان داده شده که ماهيت استعاري متن و تعاملات استعاري ميان متن و عنوان ــ که از مؤلفه هاي روايت هاي مدرنيستي دانسته ميشود ــ در برخي متون کهن نيز قابل بازيابي است .
org/0000-0003-0950-5139 نگريسته شده و همچنين نظريۀ قطب هاي مجازي و استعاري ياکوبسن در مسير جديدي، يعني در ارتباط با گشودگي استعاري يا مجازي عنوان در متن ، به کار بسته شده تا از اين راه تفاوت عنوان گذاري در آثار سهروردي با ديگر هم عصرانش نشان داده شود.
اما نکتۀ جالب تر اين است که در ميان آثار کهن فارسي، آثاري هستند که باوجود قرن ها فاصله از عصر نوگرايي، ويژگيهاي نثر نوگرا و عنوان گذاريهاي داستان هاي نوگرا را در خود دارند؛ از آن جمله ميتوان به آثار عرفاني ما ــ که سويۀ سمبوليک و رمزيشان آن ها را به سوي تقويت وجه استعاري سوق ميدهد ــ اشاره کرد؛ از اين ميان ، عناوين آثار سهروردي در اوج بدعت و شاعرانگي قرار دارد.
علاوه بر ماهيت استعاري عناويني مثل آواز پر جبرئيل و صفير سيمرغ که شعرگونگي عنوان را موجب ميشود، اساطيري شدن ماهيت اين عناوين نيز يکي از ديگر وجوهي است که نشانگر ظرفيت هاي شبه نوگرا در آثار سهروردي است .