چکیده:
در مقاله پیشین، به برخی از علل و عوامل مؤثر در سلب توفیق بندگی و ادای حق عبودیت الهی اشاره شد. یکی از مهمترین عوامل شکلگیری شخصیت انسان، همنشین اوست. منظور از همنشینی، مجالست و گذران وقت با دیگران است که در اثر این همنشینی، تأثیرگذاری اتفاق میافتد. بسیار دیده شده است که سرنوشت افراد خوب و بد، بر اثر معاشرتها دگرگون شده و مسیر زندگانى آنها تغییر یافته است. در هر جامعه و محیطی که زندگی میکنیم، رفتار دیگران تأثیر بسیاری در اخلاق و رفتار و سرنوشت ما دارد و این، بستگی به عقل و تدبیر خود انسان دارد که با چه کسانی معاشرت و همنشینی نماید.
خلاصه ماشینی:
» وقتی انسان با افراد دیندار، پرهیزکار و کسانی که به ظواهر شرع مقدس مقیدند، معاشرت و همنشینی داشته باشد و در مجالس مذهبی شرکت نماید، علاوه بر اینکه خود از عملکرد افراد پیرامون خویش سرمشق میگیرد و از گناه دوری میگزیند، از گذشته خویش نیز پشیمان خواهد شد و در مقایسه عملکرد قبلی خود با کردار و گفتار اهل تقوا، درمییابد که چه گناهانی مرتکب شده است و از آن گناهان توبه میکند.
در مقابل، وقتی با افراد ناصالح و گناهکار همنشین باشد و در مجالس اشخاص معصیتکار رفتوآمد داشته باشد، خود را نسبت به آنان شایسته میبیند و در مقایسه با دوستان خود، عملکرد خویش را بسیار مثبت ارزیابی میکند، ازاینرو، میپندارد که گناهی در زندگی مرتکب نشده است و احساس نمیکند نیاز به توبه و بازگشت به سوی خداوند تبارک و تعالی دارد و توبه نمیکند و همواره به توجیه گناهان خویش میپردازد.
اگر انسان در برخورد با مظاهر دنیا، مراقب حلال و حرام الهی باشد و وظیفهاى را که خدا در قبال آن برایش معیّن نموده، انجام دهد، دیگر دنیا اغفالکننده و فریبدهنده نخواهد بود؛ اما اگر در زندگی فقط به ظاهر دنیا توجه کرده، سر گرم لذتهای مادی شود، بدیهی است که این ظاهر او را از بندگی خداوند، توجه به آخرت و هدف خلقت که همان تکامل و سعادت است، غافل خواهد نمود.
1 با توجه به این همه فیض وبرکت که در حدیث فوق درباره مجلس علم و محضر علما مطرح شده، بدیهی است که دوری از چنین مجالسی، موجب محرومیت انسان از بالاترین برکات الهی شده، زمینهساز سلب توفیق بندگی و چه بسا گمراهی خواهد شد.