چکیده:
زمینه: از آن جا که عوامل انسانی در راس علل رخداد سوانح هوایی قرار میگیرند، لزوم بذل توجه به عوامل انسانی در صنعت هوایی بسیار مهم و حائز اهمیت است.
هدف: طراحی مدل رفتاری کاهش خطای انسانی در مشاغل حساس صنعت هوانوردی ایران میباشد.
روش: تحقیق حاضر از نوع کاربردی و همچنین در دسته تحقیقات اکتشافی و توصیفی قرار دارد. این پژوهش با روش آمیخته (کمی-کیفی) انجامشده است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل مدیران مشاغل حساس در صنعت هوایی کشور میباشد فرایند نمونهگیری تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. براین اساس 11 نفر از افراد واجد شرایط در این مطالعه شرکت کردهاند. روش اصلی مورداستفاده در بخش کیفی، روش تحلیل محتوا است که از نرمافزار MaxQDA استفادهشده است. در بخش کمی جامعه آماری شامل کارکنان مشاغل حساس در صنعت هوایی کشور که جمعا 4521 نفر میباشند که 355 نفر نمونه برآورد شد. محاسبات مدلسازی ساختاری-تفسیری با نرمافزار MicMac انجامگرفته است.
یافتهها: بر مبنای تکنیک دلفی 5 عامل شامل عوامل فردی، گروهی، سازمانی و محیطی و نظام منابع انسانی شناسایی شدند که در خطای انسانی مشاغل حساس تاثیرگذار بودهاند. بر اساس نمودار قدرت نفوذ-وابستگی متغیرهای عوامل فردی، عوامل محیط کار، عوامل گروهی و عوامل سازمانی قدرت نفوذ بالایی داشته (برابر6) و تاثیرپذیری کمی (برابر 3) دارند و در ناحیه متغیرهای مستقل قرارگرفتهاند. متغیر نظام منابع انسانی یک متغیر پیوندی (قدرت نفوذ برابر 2 و تاثیر پذری برابر 2) است و درنهایت متغیر کاهش خطای انسانی نیز از وابستگی بالا (برابر 6) اما نفوذ اندکی (برابر 1) برخوردار است. هیچ متغیری نیز در ربع اول یعنی ناحیه خودمختار قرار نگرفته است.
نتیجهگیری: اگر قرار باشد آمار حوادث هواپیمایی کاهش یابد؛ عوامل انسانی در هوانوردی باید بهتر درک شوند و علم و دانش مربوط به آن مورد استفاده و بررسی مجدد قرار گیرند. افزایش اطلاعات در خصوص عوامل انسانی در نهایت باعث ایجاد پروازی امنتر خواهد شد.
Background: Reducing human error as one of the most important causes of air accidents in the world, is always one of the key goals and important strategies of the aviation industry.Objective: To provide a behavioral model for reducing human error in sensitive jobs of Iranian aviation organizations.Method: In terms of applied-developmental purpose and cross-sectional survey approach has been done. The statistical population included managers of sensitive jobs in the country's aviation industry and used the purposeful method for sampling and continued until theoretical saturation was achieved. Content analysis method and MaxQDA software were used to identify the underlying categories of human error reduction behavioral model and structural-interpretive method and MicMac software were used to present the model.Findings: Individual, group, organizational and environmental factors have affected the human resource system in terms of recruitment, retention, empowerment, skills development and retirement.Conclusion: Based on the influence-dependence power diagram; Individual, group, organizational and environmental factors had high influence and low influence and were in the area of independent variables. Was considered a dependent variable.