چکیده:
مونا بیکر در کتاب In Other Words (1992) از چهار راهکار برای ترجمۀ اصطلاحات نام برد: استفاده از اصطلاحی با معنا و صورت مشابه، به کار بردن اصطلاحی با معنای مشابه ولی صورت متفاوت، دگرگویی، و ترجمه با حذف کردن اصطلاح. وی در ویراست دوم این کتاب (2011) سه راهکار قرض گرفتن اصطلاح زبان مبدأ، ترجمه از طریق حذف بازی با اصطلاح، و جبران را بر راهکارهای قبلی افزود. ما از راهکارهای فوق، در این مقاله با عنوان «گروه الف» نام بردیم. در گام دوم، راهکارهای خودمان را با عنوان «گروه ب» ارائه دادیم: معادلیابی قوی با احتمال معادلیابیهای متوسط و ضعیف، معادلیابی متوسط با احتمال معادلیابی ضعیف، معادلیابی ضعیف با امکان قرض گرفتن، و ترجمۀ اصطلاح منحصربهفرد با قرض گرفتن یا دگرگویی. در گام سوم، ضربالمثلهای عربی خوزستان را به عنوان مواد اصلی پژوهش، با کمک راهکارهای «گروه الف» و «گروه ب» ترجمه کردیم تا به یک سؤال پاسخ بدهیم: ترجمۀ اصطلاحات در عمل چگونه انجام میشود؟ این پژوهش با رویکردهای تبیینی، تحلیلی و استنباطی به سرانجام رسیده است. نتایج پژوهش نشان داد که «گروه ب» از «گروه الف» در سامان دادن به ترجمۀ اصطلاحات توفیق بیشتری دارد، زیرا بر اساس راهکارهای «گروه ب» اگر مترجم بتواند در ترجمۀ ضربالمثلها به شیوۀ صعودی از تشخیص موارد کلمهای آغاز کند تا به تشخیص معانی آنها در اصطلاح برسد و پس از آن بافت موقعیتی و بافت فرهنگیای را بازسازی کند که این معانی و عبارتپردازیها را فعال کردهاند، آنوقت میتواند ضربالمثلها را با صحت بالا ترجمه کند.
اقترحت منی بیکر فی کتابها «بعباره اخری» (1992) اربع طرق لترجمه المصطلحات وهی: استخدام مصطلح مشابه من حیث المعنی والشکل، واستخدام مصطلح ذات معنی مشابه ولکن بصیغه مختلفه، والترجمه من خلال التفسیر، والترجمه بالحذف. وفی الطبعه الثانیه من کتابها الذی صدر عام 2011 اضافت ثلاثه استراتیجیات الی الاستراتیجیات السابقه وهی: استعاره مصطلح المصدر، والترجمه عن طریق ازاله الفکاهه، والترجمه بالتعویض. اشرنا الی هذه الاستراتیجیات فی دراستنا هذه باسم «المجموعه ا»، وفی الخطوه الثانیه، قدمنا استراتیجیاتنا لترجمه المصطلحات بعنوان «المجموعه ب» وهی: المعادل القوی مع احتمال المعادلات المتوسطه والضعیفه، والمعادل المتوسط مع احتمال المعادل الضعیف، والمعادل الضعیف مع امکان استعاره المصطلح من لغه المصدر، وترجمه مصطلح فرید عن طریق الاستعاره او التفسیر. وفی الخطوه الثالثه قمنا بترجمه الامثال العربیه لمحافظه خوزستان کمواد للبحث بمساعده استراتیجیات «المجموعه ا» و«المجموعه ب» للاجابه عن سوال، کیف تتم ترجمه المصطلحات عملیا؟ وهذا ما سنلاحظه فی دراسه ترجمه المصطلحات من النظریه الی التطبیق بمنهج توصیفی تحلیلی استنباطی. اظهرت نتايج البحث ان «المجموعه ب» اکثر نجاحا من «المجموعه ا» فی ترجمه المصطلحات، لانه وفقا لاستراتیجیات «المجموعه ب»، یمکن للمترجم ترجمه المصطلحات بدقه عالیه اذا کان بامکانه ان یتصرف بطریقه تصاعدیه فی ترجمه الامثال، ای انه یمکن ان یبدا بالتعرف علی الکلمات من اجل الوصول الی معانیها فی المصطلح، وفی الخطوه الاخیره، یجب ان یکون قادرا علی اعاده بناء السیاقات الظرفیه والثقافیه التی توثر علی انتاج المعانی الاصطلاحیه.
In other words, (1992), Mona Baker suggested four methods for arranging the translation of terms: Using an idiom of similar meaning and form, Using an idiom of similar meaning but dissimilar form, Translation by paraphrase, and Translation by omission. In the second edition of this book (2011), she suggested three other methods: Borrowing the term source language, Translation by removing the metaphor from the term, and compensation method. We refer to these solutions in the article as “Group A”. In the second step, we presented our solutions titled “Group B”: Strong equivalent with probability of medium and weak equations; Medium equivalent with probability of weak equivalent; weak equivalent with the possibility of borrowing; Translate a unique term by borrowing or interpreting translation. In the third step, we translated Arabic proverbs of Khuzestan as main research material, with the help of “Group A” and “Group B” solutions. To answer a key question: How are terms translated in practice? This research is done with explanatory, analytical and Inferential approaches. The results showed that “Group B” is more successful than “Group A” in translating the terms, because according to the “group B” solutions, if the translator is able to recognize word states in order to know their meanings in the term and then reconstruct the situational context and cultural context for the term, then she can translate proverbs with high accuracy.