چکیده:
توسل به پیامبر(ص) و زیارت قبر آن حضرت، سیره پایدار صحابه، تابعین و بزرگان دین از صدر اسلام تاکنون بوده و این مسئله مورد توجه نویسندگان اسلامی نیز قرار گرفته است؛ لکن در قرن هفتم و با ظهور ابن تیمیه و پس از او ابن عبدالوهاب، از مهمترین مسائلی بود که مورد انتقاد آنان قرار گرفت.اعتقاد به حرمت توسل به پیامبر(ص) پس از رحلت آن حضرت و حرمت سفر به قصد زیارت مرقد پیامبر(ص) ، از عقایدی است که هنوز هم وهابیت در بسط آن میکوشند. در برابر آنان، علمای شیعه و برخی از عالمان اهل سنت، بر جواز توسل به پیامبر(ص) و زیارت ایشان تأکید میکنند.هدف نگارش این مقاله، آشنایی با تلاشهای عالمان مغرب اسلامی در این باره است. بنابراین در این مقاله با احصای تألیفات عالمان مغرب اسلامی با محوریت توسل و زیارت پیامبر(ص) ، با آثار آنان در این باره آشنا خواهیم شد.
Recourse to the Prophet (S) and pilgrimage to his tomb have always been the stable sirah of the Companions, followers, and religious leaders since the beginning of Islam and these issues have also been considered by Muslim writers. However, in the 7th century and with the advent of Ibn Taymiyyah and after him Ibn Abd al-Wahhab, one of the most important issues criticized was the appeal to the Prophet (S) and pilgrimage to his tomb. Belief in the sanctity of appealing to the Prophet (S) after his demise and traveling to visit his shrine is one of the issues that Wahhabism is still trying to expand. Against them, Shiite scholars and some Sunni ones emphasize the approval of recourse to the Prophet (S) and his pilgrimage. The purpose of this article is to get acquainted with the efforts of the scholars of the Islamic Maghreb in this regard. Enumerating the writings of the Islamic Maghreb scholars with the focus on the recourse and pilgrimage to the Prophet (S), the article will lead the readers to be acquainted with their works in this field.
خلاصه ماشینی:
درباره «مغرب اسلامی» گفتنی است، هرچند به مجموعهای از سرزمینهای فتحشده به دست مسلمانان در ساحل غربی اقیانوس اطلس میگویند که اندلس، یکی از مهمترین بخشهای این مجموعه است، لکن به دلیل اهمیت اندلس و مصر، بایسته است در مقالهای دیگر، به معرفی تکنگاریهای عالمان این دو سرزمین درباره توسل و زیارت پیامبر پرداخته شود.
درباره پیشینه این موضوع نیز گفتنی است که هرچند در مورد مکتوبات عالمان مغرب اسلامی کتابهای متعددی همچون معجم أعلام الجزائر من صدر الاسلام حتی العصر الحاضر نوشته شده، لکن در مورد معرفی تکنگاریهای عالمان اهل سنت این سرزمین درباره توسل و زیارت پیامبر، تاکنون مقاله و کتابی نوشته نشده است.
عالمان مغرب اسلامی و مکتوبات آنان درباره توسل و زیارت پیامبر9 محمد بن موسی المُزالی التِّلمِسانی (م.
(ابنالحاج، بیتا، ج1، ص2) کتاب تعریف الانام فی التوسل بالنبی و زیارته علیهالصلاة والسلام، از آثار او درباره توسل و زیارت پیامبر9 است.
او صلواتها و ادعیه مخصوص پیامبر9 را جهت توسل مؤمنان به ایشان، در کتاب غنیمة العبد المنیب بالتوسل بالصلاة علی النبی الحبیب جمعآوری، و کتابش را اینگونه آغاز کرده است: «صلّی الله علی سیّدنا ومولانا محمد وآله وصحبه و سلّم».
(زرکلی، 2002م، ج6، ص151) کتاب کیفیة زیارة النبویة ـ که تاکنون خطی مانده و به چاپ نرسیده ـ از آثار او درباره چگونگی زیارت پیامبر9 است.
(بروفنسال، 1387ق، ص210) فاسی به جز کتاب کشف الغیوب که درباره پیامبر9 نوشته، کتابی مستقل با نام کیفیة زیارة سید المرسلین درباره چگونگی زیارت ایشان تألیف کرده است.