چکیده:
منطقالطیر عطار، داستانی نمادین از زبان مرغان است که داستان شیخ صنعان در بطن این منظومه، حکایت پیری زاهد و مشتمل بر نکات عرفانی فراوان است؛ از جمله میتواند بیانگر عرفان عملی صوفیه باشد که عطار آن را در قالب تمثیل بیانکردهاست. این پژوهش به شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی و با تکیه بر مطالعات کتابخانهای، به سه بحث معراج، انوثت و انسان کامل در داستان شیخ صنعان و عرفان ابنعربی پرداختهاست و بدین نتیجه رسیده که شیخ صنعان نماد انسان است؛ انسانی خام و ناپخته که برای کمال خود، باید از مرتبۀ نَفْس انسانی (= دختر ترسا) درگذرد. بههمینگونه، انسان کامل نیز برای رسیدن به مرتبۀ انسان کامل حقیقی و ولایت خاصه، باید از مرتبۀ انوثت بگذرد و این گذر، خود بهواسطۀ انسان کامل حقیقی (پیامبر(ص)) است؛ یعنی این انسان کامل حقیقی(ص) است که به هر ولی، پیر و انسان کاملی در طول تاریخ، کمال میبخشد.
Mantiq al- Tair is a symbolic fable which the story of sheikh Sanan in it is the story of a pious elder man and it consists of mystic points such as, this story is a practical suffice mystic that Attar explains in form of symbolic tale. This research is analytical and descriptive method by accenting on library studies in sheikh sanan and Ibn Arabi’s mystic, emphasizes on and compare three subjects of the ascension, Fiminity and perfect human and we result sheikh Sanan is symbol of human, a row human who should pass from the rank of human spirit in order to earn of his perfection. Although, the perfect human for arriving to rand of actual perfect human and special guardian should pass from of Feminity too and this passage is because of true perfect human or holy prophet. This is expressing that the perfection of any perfect human in history is for true perfect human.
خلاصه ماشینی:
تاریخ دریافت:25/1/1398 فصلنامه علمی عرفان اسلامی تاریخ پذیرش:18/6/1398 سال هجدهم، شماره 70، زمستان 1400 پیوند «ولایت»، «انوثت» و «انسان کامل» در داستان شیخ صنعان و عرفان ابنعربی محمدرضا پاشایی 1 سعید قاسمی پُرشکوه 2 چکیده منطقالطیر عطار، داستانی نمادین از زبان مرغان است که داستان شیخ صنعان در بطن این منظومه، حکایت پیری زاهد و مشتمل بر نکات عرفانی فراوان است؛ از جمله میتواند بیانگر عرفان عملی صوفیه باشد که عطار آن را در قالب تمثیل بیانکردهاست.
این پژوهش به شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی و با تکیه بر مطالعات کتابخانهای، به سه بحث معراج، انوثت و انسان کامل در داستان شیخ صنعان و عرفان ابنعربی پرداختهاست و بدین نتیجه رسیده که شیخ صنعان نماد انسان است؛ انسانی خام و ناپخته که برای کمال خود، باید از مرتبۀ نَفْس انسانی (= دختر ترسا) درگذرد.
افزونبر این، کتابهایی که بهطورکامل و خاص یا بخشی از آنها به داستان شیخ صنعان پرداختهاند نیز فراوان است که شهرت و فراوانی آنها خود دلیلی مقنع برای خودداری از ذکر همۀ آنهاست؛ مثل: تجلی رمز و روایت در شعر عطار نیشابوری از رضا اشرفزاده، دیدار با سیمرغ از تقی پورنامداریان، منظومۀ شیخ صنعان و دختر ترسا از محمد خواجوی، صدای بال سیمرغ از عبدالحسین زرینکوب، داستانها و پیامهای عطّار در منطقالطیر و الهینامه از حشمتالله ریاضی، شیخ صنعان از منطقالطیر شرح و توضیح سیدصادق گوهرین، منطقالطیر عطار به شرح و توضیح محمدرضا شفیعیکدکنی و...