چکیده:
ارزیابی کیفیت ترجمۀ متون ادبی همواره قاعدهگریز بوده است؛ چنانکه برخی نظریهپردازان، ترجمۀ وفادار به متن اصلی را امکان ناپذیر میدانند. از این رو و به مرور زمان، نظریههای مختلفی برای سنجش متون ادبی پدید آمده است. در این مقاله با بررسی تطبیقی نظام ارزشی گفتمانِ رمانس ماه لورکا و ترجمۀ فارسی شاملو از آن- از طریق بررسی عواملی چون پیش فرض، زمینۀ قبلی، پاره گفتارها، اصل همکاری، پیوند و پیوستگی و درونمایه- به اهمیت نقش گفتمان و بافت در تحلیل و ترجمه متون ادبی تأکید و نشان داده شد که مترجم تا چه حد میتواند با رعایت گفتمان و بافتِ زبان مقصد به متن زبان مبدأ وفادار بماند؛ چنانکه در این راه، شاملو در ترجمهاش از رمانس لورکا، تمام انسجامهای زبانی را حفظ کرده و انسجام بلاغی را نیز جز در یک مورد برقرار ساخته است. از این رو، با پیش فرض دانستن لزوم توجه به گفتمان و بافت زبان مبدأ و مقصد در ترجمه، میتوان ترجمه شاملو از رمانس ماه را ترجمهای وفادار به متن اصلی قلمداد کرد.
Quality assessment of literary texts translation has always been irregular since some theorists believe that faithful translation to the original text is impossible. Therefore, through time, various theories for literary texts assessment have been created. In this paper with the comparative study of the value system of Lorca's "The moon" romance discourse and its Persian translation by Shamloo, has been emphasized the importance of discourse and context in the analysis and translation of literary texts, via investigating the factors such as assumption, previous background, utterances, the principle of cooperation, connection and coherence and theme. Besides, it has been shown that to what extent the translator could remain faithful to the source text by observing the discourse and context of the target language; as in this way Shamloo in the translation of “The moon” romance, has preserved all the linguistic coherence and also established rhetorical coherences except in one case. Therefore, by assuming that we know the necessity of paying attention to the discourse and context of the source-language and target-language in translation, Shampoo’s translation of “The moon” romance could be considered a faithful translation to the original text.
خلاصه ماشینی:
در این مقالـه بـا بررسـی تطبیقی نظام ارزشی گفتمانِ رمانس ماه لورکا و ترجمۀ فارسی شاملو از آن -از طریق بررسـی عواملی چون پیش فرض ، زمینۀ قبلی، پاره گفتارهـا، اصـل همکـاری، پیونـد و پیوسـتگی و درون مایه - به اهمیت نقش گفتمان و بافت در تحلیل و ترجمـه متـون ادبـی تأکیـد و نشـان داده شد که مترجم تا چه حد میتوانـد بـا رعایـت گفتمـان و بافـتِ زبـان مقصـد بـه مـتن زبان مبدأ وفادار بماند؛ چنانکـه در ایـن راه ، شـاملو در ترجمـه اش از رمـانس لورکـا، تمـام انسـجام هـای زبـانی را حفـظ کـرده و انسـجام بلاغـی را نیـز جـز در یـک مـورد برقـرار ساخته است .
از این رو در این مقاله ساختارهای گفتمـان مـدار رمـانس "ماه " لورکا و ترجمۀ شـاملو از آن را براسـاس مـوارد ذیـل بـه صـورت تطبیقـی بررسـی خواهیم کرد: «زمینۀ قبلی»: در هر گفته و نوشته ای حقایقی مسلم فرض میشود و در نتیجـه اشـاره ای به آن در متن نمیشود؛ یعنی یا خواننده به آن اطلاعـات نیـازی نـدارد یـا آنهـا را مـیدانـد؛ این گونه است که گوینده و نویسنده مقداری از اطلاعات را مسلم فرض میکند و در نتیجـه اشاره ای به آن نمیکند اما از سوی دیگر مخاطب میتواند با تکیه بر دانسته هـای قبلـی خـود حقایق ناگفته را از متن استخراج کند.