چکیده:
انتظار، از جمله آموزه های مهم مهدویت و مورد قبول همه گروه های اسلامی شیعه وو » حدیث محور « اهل سنّت می باشد. در میان اهل سنّت، باور به انتظار، با دو رویکردیا به عبارت » منطوقی « و » مفهومی « مطرح است. حدیث محور، با دو نگرش » باور محور «بازشناسی میشود. انتظار، با رویکرد حدیث محور » تصریحی « و » تلویحی « دیگر، به صورتدر روایت » انتظار « که به صراحت واژه » تصریحی « که متکی به روایات انتظار بوده، به دو قسمکه به صورت مفهومی انتظار از روایات برداشت شده، تقسیم » تلویحی « ذکر شده و به صورتمیشود؛ اما انتظار با رویکرد باورمحور، متکی به اقوال علما و حاصل اعتقادات مردماهل سنّت است. در نگرش حدیث محور به صورت تصریحی، روایات محدودی در منابعاهل سنّت نقل شده است؛ ولی نگرش حدیث محور به صورت تلویحی، در منابع حدیثیاهل سنّت احادیث فراوانی در خصوص انتظار نقل شده است. با نگرش باورمحور، مقولهانتظار در میان اهل سنّت یا مقوله فراگیر بوده و مورد قبول همه باورمندان ایشان میباشد.در این تحقیق، با روش توصیفی و تحلیلی، به مقوله انتظار از منظر اهل سنّت پرداخته شده و باروش کتابخانهای و اسنادی، به جمع آوری داده ها مبادرت میشود. دستاورد علمی اینپژوهش، اثبات و توجیه مقبولیت انتظار به عنوان یا باور فراگیر، ضروری، اعتقادی و متواتردر میان اهل سنّت است.
خلاصه ماشینی:
روايات مهدويت ، از نظر عدد و سند، به حدي اسـت کـه عده اي از انديشمندان و علماي اهل سنت پيرامون آن ادعاي تواتر نموده اند (ابن قيم جوزي، ۱۳۹۰ق ، ص ۱۴۲)؛ اما در مورد روايات انتظار، اين کثرت و فراواني را نداريم و تعداد آنها، بسـيار محـدود ميباشد؛ ولي به جهت اينکه در قالب کتاب هـاي حـديثي اهل سـنت بـدان پرداخته انـد، داراي کثرت نقل ميباشد.
البته در کتاب الفرج بعد الشدة تأليف التنوخي که بـه احتمـال زياد از نويسندگان اهل سنت در قرن چهارم قمري است ، روايت مرفوعي در اين خصوص از امير مؤمنان ، علي نقل شده که حضرت ميفرمايد: «أفضل مـا يعملـه الممـتحن انتظـار الفـرج » (التنوخي، ۱۴۱۰ق ، ج ۱، ص ۴۶).
همچنين ، پيامبر گرامي اسلام در اين مورد ميفرمايد: «يخرج رجل من وراء النهر يقال له الحارث بن حراث علي مقدمته رجل يقال له منصور يوطئ أو يمکن لآل محمد کما مکنت قريش لرسول اٰلله ـ صلي اٰلله عليه وسلم ـ وجب علي کل مؤمن نصره أو قال إجابته (ابن ماجه ، بيتا، ص ۳۵۹)؛ مردي از منطقه مـاوراءالنهر بـه اسـم حـارث قيـام ميکند که فرمانده لشگر او، فردي است به نام «منصور»؛ چنان کـه قـريش زمينـه آمـدن رسـول گرامي اسلام را مهيا کرد، آنها نيز زمينه ساز ظهور امام مهدي هستند.
پس ، در منابع حديثي اهل سنت پيرامون انتظار خـاص (بـه صـورت تصريحي)، هيچ روايتي نقل نشده است ؛ اما رويکرد التزامي که با تيتر «تلويح انتظار در روايات انتظار» عنوان شده است ، ميتوان انتظار خاص (ظهور امام مهدي )، آن هـم انتظـار خـاص عملي ـ که انتظار عالي است ـ را در قالب رواياتي نظير: رايات السود، ممهدون للمهدي، اشراط الساعة ، همراهي با مجددون ، مبارزه با دجال و...