چکیده:
ایران بعنوان یکی از حاصلخیزترین مناطق از لحاظ منابع نفت و گاز به شمار میرود. پس از ملی شدن صنعت نفت و فروش نفت ایران در قالب کنسرسیوم به هفت خواهران نفتی، ایران همچنان قادر نبود که نفت خود را به آن قیمت منصفانه که مدنظر داشت بفروشد. تلاشهای ایران تا قرن بیستم در جهت فروش نفت خویش به قیمت عادلانه و ایستادگی در برابر سیاستهای ناعادلانه قدرتهای بزرگ جهان این کشور و چند کشور دیگر همچون عربستان، عراق، کویت و ونزوئلا که آنان نیز همگی به نوعی دستخوش بیعدالتیها در زمینه فروش نفت و گاز بودند بر آن داشت تا با در نظر گرفتن این تفکر که در اواخر قرن 19 رواج یافته بود که ملل جهان میتوانند در قالب سازمانهای منطقهای و بین المللی و با داشتن اتحاد بینالمللی در جهت احقاق حقوق حقه خویش در عرصه جهان فعال باشند، در ماه سپتامبر سال 1960 اقدام به تاسیس سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) نمایند. در این پژوهش به بررسی رابطه ی اوپک و سیاستهای نفتی ایران پرداختیم.
خلاصه ماشینی:
تلاشهاي ايران تا قرن بيستم در جهت فروش نفت خويش به قيمت عادلانه و ايستادگي در برابر سياستهاي ناعادلانه قدرتهاي بزرگ جهان اين کشور و چند کشور ديگر همچون عربستان ، عراق ، کويت و ونزوئلا که آنان نيز همگي به نوعي دستخوش بيعدالتيها در زمينه فروش نفت و گاز بودند بر آن داشت تا با در نظر گرفتن اين تفکر که در اواخر قرن ١٩ رواج يافته بود که ملل جهان ميتوانند در قالب سازمان هاي منطقه اي و بين المللي و با داشتن اتحاد بين المللي در جهت احقاق حقوق حقه خويش در عرصه جهان فعال باشند، در ماه سپتامبر سال ١٩٦٠ اقدام به تاسيس سازمان کشورهاي صادر کننده نفت (اوپک ) نمايند.
عملکرد و روند توسعه اوپک همزمان با تشکيل اوپک ، هدف اوليه سازمان که جلوگيري از کاهش قيمتها و تثبيت آن و در نهايت امر بالا بردن قيمت تا سطح قبل از سقوط قيمت بود تحقق پيدا کرد ولي بطور کلي دهه ١٩٦٠ براي اوپک دهه توام با موفقيت هاي چشمگير نبود و اوپک نتوانست قيمت نقت خام را به نحوي افزايش دهد که حقوق حقه و واقعي کشورهاي عضو و صادر کننده نفت را تامين کند.
کنترل توليد بمعناي محدود کردن عرضه نفت به بازار جهاني و ايجاد تعادل در زمينه عرضه و تقاضا که يکي از راههاي تثبيت قيمتها بود، پيش از اين نيز مورد توجه اوپک قرار داشت ، چنانچه در ١٩٨١ اوپک پس از تعيين «سقف توليد» کلي براي سازمان به اجراي سياست «سهميه بندي» براي اعضا اقدام کرد تا از کاهش قيمت ها جلوگيري کند.