چکیده:
امروزه دشمنان اسلام به روشهای مختلف و با طرح شبهاتی چون جنگطلبی، نژادپرستی، تشکیل گروههای تروریستی به دنبال خدشهدار کردن چهرة اسلام و پیامبر اعظم(ص) هستند و با اقدامات خود موجب اسلامهراسی در بین ملتها و جلوگیری از گسترش اسلام میشوند. با مطالعة مبانی و منابع روایی ملاحظه میشود که نبی مکرم اسلام در طول ده سال حکومت در مدینه، حدود 85 غزوه و 34 سریه را مدیریت و فرماندهی کرده که در همه آنها سپاهیان خود را به رعایت حقوق بشر دوستانه و حفظ کرامت انسانی امر نموده است. لذا در این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سوال هستیم: «اصول بنیادین حقوق بشر دوستانه از منظر سیره نظامی پیامبر اعظم(ص) کدامند؟» این تحقیق از نظر هدف بنیادی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی و از نظر ماهیت کیفی است. روش جمعآوری دادهها به صورت کتابخانهای و فیشبرداری از منابع و آثار روایی معتبر میباشد. همچنین جهت تجزیه و تحلیل دادهها در این تحقیق از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. در پایان، اصول بنیادین حقوقِ بشردوستانه از منظر سیرة نظامی پیامبر اعظم(ص) در 52 زیر مقوله، 22 مقوله و 10 اصل در قالب یک الگوی مفهومی در دو بعد مادی و معنوی ارائه گردید.
Nowadays, the enemies of Islam, who are trying to stain Islam and holy prophet's face through misgivings like bellicosity, racism, organizing terrorist groups like Al-Qaeda, ISIS, etc., plan for Islamophobia among nations and prevent spreading of Islam through the world and through people's hearts. A study of narrative resources and bases reveals that the holy prophet (P.B.U.H), during his 10-year-ruling in Median, had 85 battles in which he, himself managed the battle personally, and he had 34 fights in which he assigned some commanders instead of himself to manage the war. In all of these battles, the holy prophet ordered his soldiers and followers to respect humanitarianism rights and munificence. In the present study the following question was to be answered: What are the basic principles of humanitarianism rights from holy prophet's military approach? The research was fundamental research in terms of purpose, descriptive-analytic in terms of research method and qualitative in terms of nature. Library research and field notes from narrative resources were employed as data collection procedures. The gathered data were analyzed through content analysis. According to the collected data, the basic principles of humanitarianism rights from holy prophet's military approach were categorized as 52 sub-categories, 22 categories and 10 principles in the form of a conceptual model in terms of mundane and spiritual aspects.
خلاصه ماشینی:
منبع بخاري روايت ٢٠ مفهوم مستخرجه : حفظ حقوق زنان و کودکان ، محدود کردن آسيب جنگ امام صادق (ع ): «پيامبر(ص ) از کشتن زنان و کودکان در دارالحرب نهي کرده است مگر آن کـه آنـان وارد کارزار نظامي شوند، حتي اگر آنان وارد جنگ شده اند تا آنجايي که ميتواني مدارا کـن ـ و از کشـتن آنـان پرهيز کن ـ و در اين مسئله چيزي تو را نترساند».
منبع ابن بابويه ، ١٣٦٢: ص ٢٠٨ يافته ها و تجزيه و تحليل اکنون با توجه به آنچه که در ارتباط با اصول بنيادين حقوق بشردوستانۀ بين المللي مطرح شد و نيز روايات و احاديثي که در جدول ١ آمده و کدگذاري و مفهوم سازي شده است ، ميتوان اصول بنيادين حقوق بشردوستانه در سيرة نظامي پيامبر اسلام (ص ) را به شرح جدول ٢ جمع بندي کرد: (ص ) جدول ٢: مفاهيم مستخرجه از روايات و اصول بنيادين حقوق بشردوستانه در سيرة نظامي پيامبر اعظم رديف مفاهيم مستخرجه شماره روايت اصول ١ حرمت ذات انسان ١، ٩، ٢٤، ٢٩ اصل کرامت ٢ پرهيز از جنگ ٢، ٧، ٨ اصل ضرورت پرهيز از درد و رنج اصل منع درد و رنج 3 ٣، ١٧، ٢٩، ٣٠ بيهوده بيهوده رديف مفاهيم مستخرجه شماره روايت اصول اصل احتياط و ٤ پرهيز از شبيخون ٤، ٥، ٦، ٣٧ پيشگيري حفظ اموال عمومي و ١١، ١٢، ١٩، ٢٣، اصل حفظ محيط 5 محيط زيست ٢٥، ٣٢، ٣٥، ٣٦ زيست ٦ حفظ حقوق فرستادگان ١٠ ٩، ١٣، ٢٥ ٧ حفظ حقوق حيوانات ١٢، ١٤، ١٨، ٢٠، ٨ حفظ حقوق زنان ٢١، ٢٨، ٣١، ٣٨، ٤٤ ١٢، ١٥، ١٦، ١٨، ٩ حفظ حقوق کودکان ٢٠، ٢١، ٢٢، ٢٤، ٣١، اصل تفکيک 38 ١٠ حفظ حقوق سالخوردگان ١٢، ١٦، ١٨ ١١ حفظ حقوق زخميان ١٢، ٢٦ ١٢ حفظ حقوق غيرنظاميان ١٢ ١٣ حفظ حقوق راهبان ٢٤ ١٤ حفظ حقوق رهبانان ١٨ ١٠، ١٧، ١٨، ٢٧، ١٥ حفظ حقوق اسيران ٣٣، ٤٣، ٤٥ ١٦ حفظ حقوق فراريان ٢٦ حفظ حقوق تسليم 17 ٢٦ اصل عفو و بخشش شدگان ١٨ حفظ حقوق اجيرشدگان ٢٨، ٤٤ ٣٤، ٣٩، ٤٠، ٤١، ١٩ آزاد کردن اسيران ٤٢، ٤٦، ٤٧، ٤٨، ٤٩ رديف مفاهيم مستخرجه شماره روايت اصول ٢٠ عدالت ٥٠، ٥١، ٥٢ اصل عدالت تناسب ميان خسارت و 21 ٣، ١٧، ٢٩، ٣٠ اصل تناسب برتري نظامي ١١، ١٢، ١٨، ١٩، محدود کردن آسيب 22 ٢٠، ٢١، ٢٣، ٢٥، ٣٢، اصل محدوديت جنگ ٣٥، ٣٦ در ادامه به تشريح هر يک از اصول اشاره شده پرداخته ميشود.