چکیده:
خشکسالی یک پدیدۀ طبیعی است که در هرنوع آب هوایی امکان وقوع آن وجود دارد و آثار زیانبار آن به مراتب عمیقتر ،گسترده تر و همه جانبه تر نسبت به دیگر بلایای طبیعی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی و شناخت اثرات خشکسالی ها بر اقتصاد روستاهای منطقه مورد مطالعه و ارائه راهکارهای عملی جهت کاهش میزان آسیب ناشی از آن می باشد.پژوهش حاضر از نظر روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی، از نظر ماهیت؛ کاربردی و از نظر نحوه گرد آوری دادهها، از نوع تحقیقات کتابخانهای - میدانی محسوب میشود. جامعه آماری تحقیق را تمامی 255 روستای شهرستان باغملک تشکیل میدهد. با استفاده از پژوهشهای نمونه20 درصد روستاها جهت تحقیق اهداف انتخاب گردیده که معادل 51 روستا میباشد. براساس جدول مورگان و فرمول کوکران تعداد نمونه لازم برای تنظیم پرسشنامه 367خانوار محاسبه شده است. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده گردید. اعتبار (روایی) پرسشنامه با نظر پانل متخصصان و صاحبنظران در زمینه موضوع مورد پژوهش مورد تایید قرارگرفت. برای تعیین قابلیت اعتماد (پایایی) ابزار تحقیق پیش آزمون انجام گرفت که پایایی پرسش نامه نیز با 38 داده اولیه و آلفای کرنباخ (0. 972) مورد تایید میباشد. دادههای گرد آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون t) و همچنین بررسی وضعیت منطقه از نظر شدت خشکسالی از شاخصهای PNPIو SPI استفاده شد. نتایج به دست آمده براساس شاخص SPIنشان داد که طی سال های1380، 1381، 1386 و1389، منطقه مورد مطالعه با خشکسالی ملایم، در سال 1387با خشکسالی متوسط و در سال 1390 با خشکسالی شدید مواجه شده است. همچنین بر اساس شاخص PNPI، در سال 1386، منطقه با خشکسالی ضعیف، در سال1387، با خشکسالی متوسط و در سال 1390، با خشکسالی شدید مواجه شده است. یافتههای تحلیلی پرسش نامه نیز نشان داد که در نهایت هر سه فرضیه با خطای کمتر از 5 درصد و با سطح اطمینان 95 درصد مورد قبول واقع شد و میتوان گفت که خشکسالی سبب تاثیرات منفی بر اقتصاد روستایی منطقه مورد مطالعه شده است.
ABSTRACT . This study in terms of reaserch methology descriptive – analyticad , in ierms of nature appelied and terms of how co mpilation of data collection type of reserch of library – athlrtics. The population of reserch form comperised all of 255 village of the Baghmalek township.With using form the study sample to choose for reserch 20 % of all rural that is ecuivalent to 51 rurals. Acording to the morgan table and cocheran formola calcuted to setup a self administred qestionaire sample 367 familes. Fore Collecte Data Using Qustionaire Approved Justifi Ability Of questionaire with a panel of experts of background subject of research. For determination of stability of research tools , do pretest that to be approved of qeustinnaire with (38) the inttial data and cronbachs alpha. The data analysis beign with use "spss" software. For data analyze used descriptive and in ferential ( T test ) and also for check statas of the severity of the drought used index of " PNPI" and "SPI".The results of based an SPI shoved beign face daring of years 1380 , 1381 , 1386 , 1389 , of the study erea with modrate drought and in the years of 1378 white ovrage drought , in the yeare of 1390 with severe drought.Also based on "PNPI" index beign face in the year of 1387 with ovrage drought and in the year of 1390 severe drought. Also analytical results of the questionnaire shoved that eventally confirms three hypo theses at the 5 % level. That is fore sure can say drought caused the 95% certainly have a negative impact fore the rurale economy.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي تحليلي پرسش نامه نيز نشان داد که در نهايت هر سه فرضيه با خطاي کمتر از ٥ درصد و با سطح اطمينان ٩٥ درصد مورد قبول واقع شد و مي توان گفت که خشکسالي سبب تاثيرات منفي بر اقتصاد روستايي منطقه مورد مطالعه شده است .
شفيعي و همکاران (١٣٩٨) در پژوهشي با عنوان بررسي اثرات خشکسالي بر وضعيت اقتصادي، اجتماعي و محيطي نواحي روستايي از ديد سرپرستان خانوار( مطالعه موردي دهستان حسن آباد در شهرستان اسلام آباد غرب )، به اين نتيجه رسيده اند که خشکسالي اتفاق افتاده در مناطق روستايي مطالعه شده بيشترين تأثير را بر روي شاخص هاي اقتصادي و اجتماعي و به تبع آن روي شاخص محيطي گذاشته است ( شفيعي و همکارن ، ١٣٩٨: ١٧٣).
جعفري و همکاران (١٣٩٩) در پژوهشي با عنوان تحليل تاب آوري اقتصادي بهره برداران کشاورزي در برابر اثرات خشکسالي( مطالعه موردي: سکونتگاههاي روستايي شهرستان فسا)، به اين نتيجه رسيده اند که با توجه به شاخص هاي مورد تحليل قرار گرفته ، عامل تنوع مهارت در نيروي کار و اشتغال با مقدار ويژه ٣/٨٩٩ بيشترين تاثير را بين چهار عامل داشته ، سپس عملکرد خرده فروش ها و کارايي زمين و دارايي، توسعه سطوح اشتغال و انعطاف پذيري و تسهيلات مالي قرار دارند.
با توجه به واقعيت هايي که در بيان مساله عنوان شد سه فرضيه زير مطرح است : فرضيه اول - به نظر مي رسد خشکسالي سبب افزايش هزينه هاي توليد و کاهش توليد محصولات کشاورزي روستاييان منطقه مورد مطالعه شده است .