چکیده:
مصرف بیرویه کودهای شیمیایی در چند دهه اخیر ضمن ایجاد پیامدهای نامطلوب در آلودگی محیط زیست و بر هم خوردن تعادل عناصر غذایی موجود در خاک، سلامت انسانها و دیگر موجودات زنده را به خطر انداخته است. برای این منظور ترویج مصرف کودهای زیستی (EM) از سوی وزارت جهاد کشاورزی در دستور کار قرار دارد اما متاسفانه استقبال چندانی نشده است. بدیهی است در تصمیم گیری کشاورزان، آثار درآمدی و منفعت اقتصادی کاربرد نهادههای جدید حائز اهمیت میباشد. این پژوهش که با حمایت مالی سازمان جهاد کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شد به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا به کارگیری کود زیستی، با توجه به گرانی آنها میتواند موجب افزایش سودآوری شود؟ برای این منظور، آزمایش مزرعهای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با شش تیمار کودی و سه تکرار در شرایط زارع انجام شد و هزینهها، بازده برنامهای و سود اقتصادی هر تیمار مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهترین و سالمترین تیمار کودی، بکارگیری تلفیقی کود زیستی و کود آلی گرانوله غنی شده است که سود خالصی به مبلغ 5/ 71 میلیون ریال و عملکرد 5/12 تن در هکتار را عاید کشاورز میکند که نسبت به تیمارهای دیگر کودی نظیر استفاده از کود شیمیایی (NPK)، کود زیستی (EM)، کود آلی گرانوله و استفاده تلفیقی از کودها، تفاوت معنیداری در سطح احتمال 5 درصد نشان داد. لذا بکارگیری تلفیقی کود زیستی و کود آلی گرانوله غنی شده از لحاظ اقتصادی و زیست-محیطی، میتواند جایگزین مناسبی برای مصرف کودهای شیمیایی صرف در مزارع ذرت باشد.
Improper use of chemical fertilizers in recent decades has endangered the health of humans and other living organisms while creating adverse consequences for environmental pollution and upsetting the balance of nutrients in the soil. To this end, the promotion of the use of bio-fertilizers (EM) by the Ministry of Agriculture Jihad is on the agenda, but unfortunately it has not been well received. Obviously, the use of new inputs is important in the decision-making of farmers, the effects of income and economic benefit. This study, which was funded by the Agricultural Jihad Organization of Kohgiluyeh-va-Boyerahmad Provinces, seeks to answer the question of whether the use of bio-fertilizers, given their high cost, can increase profitability. For this purpose, a field experiment in a randomized complete block design (RCBD) with six fertilizer treatments and three replications in farmer conditions and the costs, revenue and gross margin (profit) of each treatment were compared. The results showed that the best and healthiest fertilizer treatment is the combined use of bio-fertilizer and enriched granular organic fertilizer, which generates a net profit of 71.5 million rials and a yield of 12.5 tons per hectare compared to other fertilizer treatments such as the use of chemical fertilizers (NPK), bio-fertilizers (EM), granular organic fertilizers and combined use of fertilizers showed a significant difference at the 5% probability level. Therefore, the combined use of bio-fertilizers and enriched granular organic fertilizers can be a good alternative economically and environmentally for the use of chemical fertilizers only in corn fields.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش که با حمایت مالی سازمان جهاد کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شد به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا به کارگیری کودهای زیستی ، با توجه به گرانی آنها می تواند موجب افزایش سودآوری شود؟ برای این منظور، آزمایش کشتزاری در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با شش تیمار کودی و سه تکرار در شرایط کشاورز انجام شد و هزینه ها، بازده برنامه ای و سود اقتصادی همه تیمارها مقایسه شد.
/ شکل (١) مقایسه میانگین های اثر تیمارهای کودی بر درآمد ناخالص کشتزار Figure (1) Comparison of the averages of the effect of fertilizer treatments on farm gross revenue بنابر نتایج جدول ٦ ، با توجه به مقایسه میانگین سود کشتزار (بازده برنامه ای) میزان F محاسبه شده در تجزیه واریانس برابر با ٥٣/٥٦ است که در سطح احتمال (٠/٠١ = P) معنیدار میباشد.
/ شکل (٣) مقایسه میانگین درآمد ناخالص و سود خالص کشتزارهای آزمایشی در تیمارهای مختلف کودی در یک هکتار (بر حسب هزار تومان ) Figure (3) Comparison of average gross revenue and farm profit of experimental farms in treatments of the different fertilizers per hectare (in terms of one thousand tomans) با توجه به افزایش بی رویه کاربرد انواع کودهای شیمیایی در استان در طی سال های اخیر و این که نتایج این پژوهش نشان داد که بازده اقتصادی مصرف تلفیقی کود زیستی و کود آلی (ارگانیک ) دانه ای غنی شده با NPK نسبت به دیگر تیمارهای کودی، مؤثرتر و بهتر بوده است ، به طوری که سود خالصی به مبلغ ٧١/٥ میلیون ریال و عملکرد ١٢/٥ تن در هکتار را عاید کشاورز میکند، بنابراین پیشنهاد و تأکید میشود به منظور توسعه پایدار کشاورزی، حفظ محیط زیست و سودمندیهای اقتصادی کشاورزان ، از تلفیق کود زیستی (EM) با کود آلی (ارگانیک ) دانه ای غنی شده با NPK ، در سطح ذرت کاریهای شهرستان باشت و دیگر منطقه های همانند اقلیمی استفاده شود.