چکیده:
دین مبین اسلام در پاسخگویی به پرسشها و ابهامها، از ظرفیت بسیار بالایی برخوردار است. مقاله پیش رو پژوهشی کوتاه پیرامون احکام وضعی و تکلیفی صبیان میباشد. حاصل مقاله آن است که در خصوص احکام تکلیفی صبی، با توجه به ادله و نصوص در مقام، میتوان قول مشروعیت عبادات صبی را پذیرفت و هچنین در مورد احکام وضعی صبی پس از بررسی آیات سه گانه، به دست می آید که صبی، استقلالی در انجام معاملات خود ندارد، البته در امور غیر مالی، مثل اجرای صیغه برای دیگران و وکیل شدن، صبی می-تواند آن امور را انجام دهد؛ به دلیل اینکه صبی مثل مجنون مسلوب العبارة نیست. ناگفته نماند روایات احکام صبی پس از آنکه ثابت شد متعلق رفع در اخبار رفع قلم، مجازات و قلم کتابت سیئات است و ناظر به رفع احکام تکلیفی یا وضعی نیست، به همین خاطر وجهی برای استدلال به حدیث رفع بر بطلان معاملات صبی باقی نمی ماند. این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و با استفادة از منابع نقلی-وحیانی، جمع آوری شده است. در این مقاله ابتدا به مفهوم شناسی کلید واژگان دخیل در بحث پرداخته و سپس احکام وضعی و تکلیفی صبیان در دو مبحث جداگانه، بررسی و تحلیل قرار میگیرد. تلاش پژوهشگر بر آن بوده است تا مطالب ارائه شده را با ذکر اقوال موجود در بحث و با دسته بندی و بررسی و تحلیل اقوال مطرح شده، طرحی نو از این مساله فقهی را بیان کند.
خلاصه ماشینی:
حاصل مقاله آن است که در خصوص احکام تکلیفی صبی، با توجه به ادله و نصوص در مقام، میتوان قول مشروعیت عبادات صبی را پذیرفت و هچنین در مورد احکام وضعی صبی پس از بررسی آیات سه گانه، به دست می آید که صبی، استقلالی در انجام معاملات خود ندارد، البته در امور غیر مالی، مثل اجرای صیغه برای دیگران و وکیل شدن، صبی میتواند آن امور را انجام دهد؛ به دلیل اینکه صبی مثل مجنون مسلوب العبارة نیست.
ناگفته نماند روایات احکام صبی پس از آنکه ثابت شد متعلق رفع در اخبار رفع قلم، مجازات و قلم کتابت سیئات است و ناظر به رفع احکام تکلیفی یا وضعی نیست، به همین خاطر وجهی برای استدلال به حدیث رفع بر بطلان معاملات صبی باقی نمی ماند.
در رابطه با صبیان بحث مفصلی در میان فقهای بزرگوار است که آیا افعال صبی میتواند متعلق احکام وضعی و یا تکلیفی قرار بگیرد و یا اینکه اعمال صبیان فاقد اعتبار و ارزش فقهی است؟ مقاله پیش رو سعی دارد تا از طریق ادله و نصوصی که در مورد صبیان آمده و همچنین توضیح و بررسی این ادله و اقوال، حکم وضعی و تکلیفی صبیان را بیان کند.
توضیح و بررسی نظریه سوم برخی از فقهاء این نظر را انتخاب کرده و معتقد شده اند که عبادات صبی صحیح است، گرچه مشروعیت ندارد و نسبت به آنها امر صادر نشده است؛ بنابراین آثار فعل و عمل صحیح بر آن بار می شود.