چکیده:
زمینهسازی غیبت امام عصر عجّل الله تعالی فرجه الشّریف، از کلیدیترین دغدغههای معصومین علیهم السّلام به دلیل خاتمیت وصایت ولیعصر عجّل الله تعالی فرجه الشّریف، میان امت رسول خاتم صلّی الله علیه و آله بوده است. بررسی این مسئله در زمان حیات امامیین عسکریین علیهما السّلام به سبب آنکه در آستانه و نزدیکی غیبت امام عصر عجّل الله تعالی فرجه الشّریف قرار داشتند اهمیت بیشتری دارد. این موضوع از جمله موضوعات مهمی است که پرداختن به آن افزون بر شناخت اهمیت فعالیتهای امامین عسکریین علیهما السّلام آگاهی شیعیان را نسبت به جایگاه و نقش علما، فقها و وکلا و تلاش آنها مضاعف میکند. براساس دستاورد تحقیق حاضر اقدامات عسکریین علیهما السّلام در زمینهسازی غیبت امام و فعالیتهای علمی و فرهنگی آنان با توجه به فضای رعب و خفقان را میتوان در تعیین وکلا و تربیت فقها و معرفی آنها به جامعه شیعه، فعالیتهای سیاسی، ماموریت دادن نفوذیان در دربار حکام و اگاهی دادن از خطرات و حفظ جان امام و شیعیان، دفع مدعیان دروغین و نحوه اداره اقتصادی شیعیان دانست و بارزترین فعالیت امامین عسکریین علیهما السّلام برای تثبیت غیبت امام عصر عجّل الله تعالی فرجه الشّریف در اذهان شیعیان عبارت بود از عدم دیدار حضوری با شیعیان حتی خواص از پشت پرده و حل کردن مشکلات مردم به صورت غیرحضوری به طوری که شیعیان پذیرفته بودند برای ارتباط با امام باید به نمایندگان مراجعه کنند.
Preparing the ground for the absence of Imam Asr (AS) has been one of the key concerns of the Infallibles (AS) due to the termination of the guardianship of the Guardian of the Age (AS) among the ummah of the Prophet Khatam (AS). It is more important to study this issue during the life of Askariaynayn (AS) because they were on the threshold and near the absence of Imam Asr (AS). This issue is one of the important issues that, in addition to recognizing the importance of the activities of Imam Askariayn (AS), doubles the awareness of Shiites about the position and role of scholars, jurists and lawyers and their efforts. Based on the results of the present study, the actions of Imam Askariayn (AS) in preparing the ground for the absence of Imam Asr (AS) and their scientific and cultural activities due to the atmosphere of fear and suffocation can be used in appointing lawyers and training jurists and introducing them to the Shiite community. Political, giving the infiltrators a mission in the court of the rulers and informing them of the dangers and saving the lives of the Imam and the Shiites, repelling the false claimants and the way of economic management of the Shiites. And the most obvious activity of Imam Askariayn (AS) to establish the absence of Imam Asr (AS) in the minds of Shiites was; Not meeting with the Shiites in person, even behind the scenes, and solving the people's problems in absentia, so that the Shiites had agreed to contact the representatives to communicate with the Imam.
خلاصه ماشینی:
مقدمه در سالهای پایانی عصر حضور ائمه(عهم) از آنجا که غیبت صغری نزدیک بود و از طرفی نبودن حضوری امام در بین مردم، برای آنها سخت و مشقتآفرین بود، و نیز با توجه به شرایط سخت و خفقانی که حاکمان بنیعباس نسبت به شیعیان و امامان معصوم(عهم) در زمان امامین عسکریین( داشتند، تلاشهای شگفتانگیز جهت روشن کردن اذهان شیعیان مبنی بر عدم حضور فیزیکی امام انجام گرفت، تا در مواجهه مردم با آن دچار سردرگمی و انحراف نشوند، و بتوانند با این راهبردها به ادامه حیات در مسیر صحیح موفق باشند.
گمراهکننده میشد و از پیامبر اسلام(ص) تا امام عسکری(ع) با نقل خبرهای غیبی، از تثبیت نقش ائمه خصوصاً حضرت قائم(عج) غائب شدن ایشان، بیان ویژگیهای عصر غیبت، و توصیه ایستادگی و درایت عقل برای حفظ پیوند با حجت الهی و پیروی کردن از آنها، بشارت عاقبت بخیری بشریت معقول و متدین در آخرالزمان به همه و همه خود بیانگر آمادهسازی جامعه اسلامی پیروی خط رسول الله (ص) برای دوران غیبت صغری و کبری ولی زمان بوده است.
(استعلامی، 1378ش: 348-349) اهمیت پرداختن به مکتوبات _ مراسلات و مکتوبات امنترین راه ارتباط امام و مردم بودند زیرا نیازها مرتفع، معارف آسمانی تبلیغ، وظایف شرعی روشن و تفهیم میشدند، با حفظ جان امام و شیعیان؛ _ دوری مصافت مناطق شیعهنشین و محل زندگانی ائمه(عهم) ؛ _ نبودن امکانات سفر برای همه شیعیانی که تمایل به ملاقات با ائمه(عهم) داشتند؛ _ وضعیت خاص سیاسی و اجتماعی حاکم بر عصر امام (جور و ظلم وخفقان) به خصوص علیه علویان، وضعیت به حدی آشفته بود که شیعیان از ارتباط با امام حتی سلام کردن با آنها محروم بودند و ارسال نامه هم با مشکلات فراوان همراه بود؛ _ مکاتبات باعث حفظ جان امام و شیعیان بود؛ _ آمادهسازی شیعیان برای ورود به عصر غیبت با مکتوبات و سؤالات شدت گرفت به طوری که امام هادی(ع) تا اخرین لحظه عمر خود مکاتبات با شیعیان را ادامه داد.