چکیده:
وهابیان با استناد به ادلۀ گوناگون، از جمله آیه 115 سورۀ نساء مدعیاند که خداوند متعال همۀ اعمال و باورهای سلف را تایید کرده است. آنان معتقدند فهم سلف بر خلف حجت است، به گونهای که خلف در فهم مسائل دینی باید فهم خود را رها کرده، به فهم سلف رجوع کند. همچنین معتقدند مفهوم آیۀ 115 نساء تنها بر پیروی از سبیل مومنان ـ که سلفاند ـ دلالت دارد و شامل غیر ایشان نمیشود. اما با توجه به قواعد اصولی و تفسیری فهم آیات، ادلۀ سهگانه وهابیان دربارۀ مدعایشان مخدوش است؛ زیرا آیه در مقام تایید رفتارها و عقاید مومنان نیست و مفهوم واژۀ «مومنین» در آیه همۀ مومنان تا روز قیامت را در برمیگیرد و میان تایید رفتار و باور با فهم دینی شخص ارتباطی وجود ندارد.
خلاصه ماشینی:
(دميجـي، بيتـا، ص ۵۴ و ۵۵؛ خراشـي ۱۴۳۰، ص ۲۸؛ سعيدان ، بيتا، ص ۱۱؛ فقيهي، بيتا، حمود نجدي، بيتا، ص ۵۳) دلايل وهابيت و نقد آن دليل اول : پيروي نکردن از سلف سبب ورود به جهنم برخي از وهابيان که به اين آيه براي حجيت فهم سـلف اسـتناد کرده انـد، هرکـدام از دو شرط مذکور در آيه (مخالفت با پيامبرص و تبعيت غير سبيل مؤمنـان نمـودن ) را سـببي مستقل براي دربرگيري وعده به جهـنم دانسـته اند؛ (خراشـي، ۱۴۳۰، ص ۳۲) چنان کـه خراشي ميگويد: - اگر پيروي از غير سبيل مؤمنان شرط جداگانه اي نباشد، در کنـار مخالفـت بـا پيامبرص هم نميتواند مذموم باشـد؛ ماننـد ايـن اسـت کـه بگـوييم اگـر دروغ بگويي و آب بنوشي شلاق خواهي خورد!
(ابن تيميه ، ۱۴۱۶، ج ۱۹، ص ۱۹۲) ابوحيان اندلسي ميگويد: از اينکه دو وصف در آيه ذکر شده لازم نميآيـد کـه جـواب بـراي هـر کـدام بـه صورت جداگانه مترتب گردد، بلکه وعده عـذاب فقـط بـر کسـي کـه مخالفـت رسول با پيروي غير سبيل مؤمنان داشـته باشـد مترتـب ميگـردد، بـدين روي دو فعل «يشاقق » و «يتبع » بر هم عطف گرديده و اسم شرط «من » تکرار نشده است و اگر اسم شرط تکرار ميشد بر ادعاي آنها دلالت داشـت .
(همان جا) برخي از مفسران اهل سنت بدون اينکه مفهوم مسـتقلي در آيـه بـراي تفسـير سـبيل مؤمنان بيان کنند، فايده بيان شدن پيروي «غير سبيل مؤمنين » در آيه را براي زمان پس از وفات رسول خداص دانسته اند؛ يعني ممکن است کسي در حيات نبـي بـا او مخالفـت نکرده باشد، اما پس از فوت پيامبرص مرتد شده باشد.