چکیده:
ایدئولوژی و استراتژی مقولاتی هستند که به صورت مستقل،بسیار مورد بررسی قرار گرفتهاند و تعاریف و مفاهیم بسیاری برای آنها برشمرده شده است؛اما نسبت میان این دو مقوله را فقط بر اساس این بررسیهای مستقل نمیتوان سنجید.برای اینکه نسبت میان ایدئولوژی و استراتژی یا نگرش ایدئولوژیک و تفکر استراتژیک مورد کنکاش دقیق علمی قرار گیرد،لازم است خاستگاههای تاریخی،مفاهیم و کاربردها و ویژگیهای کلی آنها در کنار یکدیگر مورد بررسی قرار گیرد و به مفروضاتی که باعث هر گونه پیشداوری غیر علمی در این باره شده،پاسخ داده شود. برای دستیابی به این منظور،مقاله حاضر ابتدا خاستگاه تاریخی،مفاهیم و کاربردها و ویژگیهای ایدئولوژی و نگرش ایدئولوژیک و سپس پیشینه تاریخی،مفاهیم و کاربردها و ویژگیهای استراتژی و تفکر استراتژیک را بررسی میکند و در نهایت نسبتسنجی این مقولات را بر اساس نقد دیدگاههایی که از یکسو ایدئولوژی را مبتنی بر آرمانگرایی،اخلاقگرایی،اصالت تغییر،احساسگرایی،آگاهی کاذب و شناخت غیر علمی و از سوی دیگر استراتژی را مبتنی بر واقعگرایی،بیطرفی اخلاقی، اصالت تثبیت،عقلگرایی،آگاهی واقعی و شناخت علمی میدانند و بر این اساس، آنها را مقابل یکدیگر قرار میدهند،در دستور کار قرار میدهد.
Categories of ideology and strategy independently was examined and defined in many works، but surveying the relationship of these categories didn't just adequate by current independent studies. For acute comparison between ideological and strategic view، it is necessity to explore their historical origins، their whole characteristics and functions and also responding the any non- academic prejudice about them. In this article by examining of the historical، the conceptual، the functional، of each category، it is criticizing the dichotomy of definitions of them that in the one side ideology is defined as idealism، morals، changeability، emotionalism، false consciousness، and non-cognitive view and the other side strategy is introduced as realism، ethical impartiality، verification، rationality، true consciousness and scientific knowledge.
خلاصه ماشینی:
ایدئولوژی و استراتژی؛ نسبت سنجی مفهومی نگرش ایدئولوژیک و تفکر استراتژیک رضا خلیلی تاریخ ارائه:5831/6/5 عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی تاریخ تأیید:5831/7/31 چکیده ایدئولوژی و استراتژی مقولاتی هستند که به صورت مستقل،بسیار مورد بررسی قرار گرفتهاند و تعاریف و مفاهیم بسیاری برای آنها برشمرده شده است؛اما نسبت میان این دو مقوله را فقط بر اساس این بررسیهای مستقل نمیتوان سنجید.
کلیدواژهها: ایدئولوژی،نگرش ایدئولوژیک،استراتژی،تفکر استراتژیک مقدمه هر چند نسبت میان مفاهیم ایدئولوژی و استراتژی یا نگرش ایدئولوژیک و تفکر استراتژیک در ادبیات موجود هر دو حوزه مورد توجه دقیق و موشکافانهای قرار نگرفته است و چنانچه به جستجوی مطلبی قابل اتکا و استناد در این زمینه بپردازیم،با خلئی تئوریک در این زمینه مواجه می شویم که بیپایه بودن هرگونه پیش داوری دربارهء رابطهء میان این دو مفهوم را به وضوح نشان میدهد؛اما علیرغم چنین خلأ مفهومی و نظری،در محافل عمومی و حتی در بررسیهای تخصصی اغلب از ناهمخوانی مفهومی ایدئولوژی و استراتژی یا نگرش ایدئولوژیک و تفکر استراتژیک سخن به میان میآید و گاه چنان رابطهء متناقضی میان آنها تصور میشود که اصل ایدهء ارتباط میان آنها را نیز با تردید مواجه میسازد.
Karl von Clauswitz کلازویتس با تاکید بر این نکته که«جنگ ادامه سیاست است،اما با ابزاری دیگر»24، جنگ را به عنوان وسیلهای برای دستیابی به هدف سیاسی تعبیر کرد و بدین ترتیب میان هدف و وسیله ارتباط برقرار کرد،اما ارتباط میان هدف و وسیله در مفهوم استراتژی و تفکر استراتژیک از آن پس دیگر محدود به حوزهء نظامی و رابطهء جنگ و سیاست یا ژنرال و سیاستمدار باقی نماند.