چکیده:
ارزیابی وضعیت عینی تحقق عدالت اجتماعی در جامعه، ازجمله الزامات مهم حکمرانی ملی در جمهوری اسلامی ایران است. یکی از روشهای متداول جهانی در این زمینه، بهرهگیری از فناوری «شاخص ترکیبی» است. شاخصهای ترکیبی امروز به نحو گسترده در دنیای معاصر متداول شده و عملاً به جهت ماهیت ارزشی و جهتگیرانه آن، بهعنوان یکی از سازوکارهای حکمرانی جهانی مورد بهرهبرداری قرار میگیرند. پژوهش حاضر حسب یک نظریه مبنا و شاخص ترکیبی مستخرج از آن پیرامون عدالت اجتماعی در ایران، به اولویتبندی بخشهای مختلف شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی در ایران پرداخته است. «وزندهی» یکی از ارکان حیاتی شاخصهای ترکیبی متداول بوده که به طور عمده مبتنی بر یک نظریه مشخص یا دیدگاه خبرگانی، سامان میپذیرد. در این مقاله با بهرهگیری از روش تحلیل سلسلهمراتبی بهبودیافته فازی (FAHP) ابعاد شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی براساس نظر خبرگان حوزه عدالت وزندهی و اولویتبندی شده است. نتایج این مطالعه حاکی است در 5 طبقه و سه حوزه اصلی شاخص ترکیبی، بخشهای بازار کار، فقر و آموزش (در حوزه تبادلات اقتصادی)، بخش روابط خانوادگی (در حوزه تعاملات اجتماعی) و بخش عدالت سیاسی و مدنی (در حوزه حکمرانی سیاسی) از بالاترین وزن اهمیت از دیدگاه خبرگان جهت تحقق عدالت اجتماعی در ایران برخوردار هستند. حسب این وزندهی، نتایج شاخص در 5 طبقه اصلی برای سالهای 1385 تا 1397 در جمهوری اسلامی ایران، گزارش شده است. حسب این نتایج، بالاترین کاهش نمره در طبقه «عدالت در تعاملات اجتماعی» و بالاترین افزایش نمره در طبقه «ضمان اجتماعی» (عدالت در سلامت و آموزش) بوده است.
Assessing the status of social justice is one of the important requirements of governance Iran. One of the common tools in this area is to design "composite indicators”. The composite index as tools of governance have an effective role in identifying the status quo and designing regulatory interventions to achieve the required status. According to designing composite index with respect to Islamic theoretical foundations, this study assessing the sections of composite index for Iran. Weighting is an important part of methodology constructing composite index, that based or the perspective of the elite or a theoretical foundation. The method of this study for weighting and assessing is Fuzzy Analytic Hierarchy (FAHP). The results of this study show that in 5 sections and three main areas of the composite index, labor market, poverty and education (in the field of economic exchanges), family (in the field of social interactions) and political justice (in the field of political governance) was known as most influential component in the realization of social justice in Iran.