چکیده:
در مقاله حاضر، کتاب شهرها و مصرف (Cities and Consumption) اثر مارک جین (Mark Jayne) با ترجمه فارسی مرتضی قلیچ مورد نقد و بررسی قرار گرفت. از مزایای این کتاب میتوان به ارائه دیدگاهها، نظریات، پیشینهها تجربی، اسناد و مورد پژوهیهای مختلف در مورد شهر و مصرف اشاره کرد. ترجمه و نگارش کتاب، علیرغم ارائه اطلاعات مهم پیرامون شهرها و مقولهی مصرف، حاوی انتقاداتی است؛ که از جملهی آن میتوان بهرغم چاپ دوم کتاب، به غفلت از ویرایش ادبی متون ترجمه شده و دقت کم در ترجمه محتوایی متون لاتین اشاره داشت؛ تا جایی که برخی از قسمتهای ترجمه شده، با متن اصلی کتاب همخوانی قابل قبولی ندارد. همچنین، در ارتباط با محتوای کتاب، تبیین جامعی از رابطه شهر و مصرف و ادعاهای مطرح شده صورت نگرفته است؛ به عبارتی کتاب موردبررسی، پیشفرضهای نظری و روششناختی ندارد و عناوین فصلها حول ادعای اصلی انسجام پیدا نکردهاند. جین، جایگاه مصرف و مصرفکننده را نتواسته است در رابطه بین ساختار اقتصاد سیاسی و شکلگیری شهر مدرن و جامعهمصرفی تبیین کند. ادعایی که در اغلب بخشهای کتاب دنبال یا اثبات نمیشود. همچنین از آنجایی که کتاب مربوط به سال 2006 میباشد، اطلاعات آماری و پیشینههای تجربی مورد استفاده به روز نیستند.
In the present article, the book " Cities and Consumption" written by Mark Jayne with a Persian translation by Morteza Ghalich was critically reviewed. Among the advantages of this book, we can refer to the views, theories, empirical backgrounds, case studies about the city, and consumption. The translation and writing of the book, despite providing important information about cities and consumption categories, need some critics, including the fact that despite the second edition of the book, the literary editing of translated texts was ignored and the inaccurate translation from the original texts is considerable. To the extent that some of the translated parts are incompatible with the original text of the book. Also, the content of the book does not provide a comprehensive explanation of the relationship between cities. In other words, the book has no theoretical or methodological presuppositions and the chapters are not formulated based on the main aim of the book. Jayne failed to explain the consumer and consumption status in the relationship between the structure of the political economy and the formation of the modern city and consumer society. He only considers consumption as an independent variable that is used by the consumer as a tool in shaping the modern city and everyday life; A claim that is not followed or substantiated in most parts of the book. Also, since the book is released in 2006, the statistical information and empirical backgrounds are not up to date.
خلاصه ماشینی:
جین جایگاه مصرف و مصرفکننده را نتوانسته است در رابطۀ بین ساختار اقتصاد سیاسی و شکلگیری شهر مدرن و جامعۀ مصرفی تبیین کند؛ ادعایی که در اغلب بخشهای کتاب دنبال یا اثبات نمیشود.
نمونۀ دیگری از ترجمۀ تحتالفظی در صفحۀ 64، سطر آخر، مشاهده میشود، که جمله به این صورت ترجمه شده است: «در همین برههها (دهۀ 1980) بود که در اثر سطوح حمایت سیاسی و سیاستگذاریها مصرف فردی جایگزین مصرف جمعی شد و توسعۀ مجدد شهرها و سازمان پسافردیسم اقتصاد سرمایهداری مسلط شد».
جین مصرف را میانجیگری میداند که بهویژه در شهر مدرن و پستمدرن در شکلگیری مکانها و فضاهای شهری دخالت میکند و بهطور خلاصه نشان میدهد که بین ریختشناسی شهری و مصرف رابطۀ متقابل وجود دارد، هرچند بهطور صریح اشاره نکرده است، با ارائۀ مثالهایی این منظور را میرساند.
حتی جین با اتکا به تحلیلهای داموش (Mona Damosh) بیان میکند که در این عصر فضا بهسمت هرچه زنانهترشدن پیش رفت و زنانهکردن فضا هدف اصلی در این دوران است، چراکه زن بهعنوان ابزاری برای مصرف مطرح است، اما در ملاحظات پایانی فصل بهطور نامربوط با محتوای فصل ادعا میشود که فرهنگ مصرفی بهسادگی حاصل موفقیت ایدئولوژیکی و صنعتی اندیشۀ مدرن نیست، بلکه مصرفکننده و تجربۀ مصرف زندگی روزمره به شکلگیری شهر مدرن و جامعۀ مصرفی منجر میشود، درحالیکه با استناد به تئوریها نشان داده شد که شهر بهسادگی محصول مصرفکننده نیست.