چکیده:
چکیدهموضوع قدرت و توزیع عادلانه آن میان زن و مرد، ازجمله موضوعات مهم و مناقشه برانگیز در عصر حاضر بهحساب میآید و توجه بسیاری از نظریهپردازان را بهسوی خود جلب نموده است. به نظر میرسد مفهوم قدرت در اندیشه فمینیستی با رویکرد اسلامی دارای تفاوتهای مبنایی و چشمگیری باشد؛ بنابراین، بررسی تطبیقی و مقایسهای دو اندیشمند که یکی نماینده تفکر فمینیستی و دیگری مبین رویکرد اسلامی است، در تبیین خوانش متفاوت آنها از بحث قدرت، سودمند است. در این مقاله، پس از بررسی آثار سیمون دوبووار و شهید مطهری، با استفاده از روش تطبیقی، آراء دو متفکر در مفهوم قدرت، باهم مقایسه شده است. یافتهها حاکی از آن است که سیمون دوبووار قدرت را مفهومی انسانمحور میداند و برای آن اصالت ذاتی قائل است، اما بازخوانی اسلام از قدرت، معطوف به هدف الهی و توجه به وحی در شئون اجتماعی است. به بیان بهتر در رویکرد فمینیستی، قدرت بهمثابه امری انسانی، اما در رویکرد اسلامی بهمثابه امری الهی است. نتیجه تفکر فمینیستی این است که زنان باید تا حد امکان از قدرت بیشتری برخوردار باشند اما در رویکرد اسلامی با در نظر گرفتن تفاوتهای ذاتی میان زن و مرد، جایگاه آنان در نظام قدرت مشخص میشود.
The issue of power and its fair distribution between men and women is one of the most important and controversial issues in the present age and has attracted the attention of many theorists. The concept of power in feminist thought with Islamic approach seems to have fundamental and significant differences; Therefore, a comparative study of two thinkers, one representing feminist thought and the other representing the Islamic approach, is useful in explaining their different interpretations of the power debate. In this article, after examining the works of Simone de Beauvoir and Shahid Motahhari, using a comparative method, the views of two thinkers in the concept of power are compared. The findings indicate that Simone de Beauvoir considers power as a human-centered concept and considers it to be inherently original, but Islam's re-reading of power focuses on the divine purpose and attention to revelation in social matters. In other words, in the feminist approach, power is a human thing, but in the Islamic approach, it is a divine thing. The result of feminist thinking is that women should be as empowered as possible, but in the Islamic approach, by considering the inherent differences between men and women,
خلاصه ماشینی:
مقاله پژوهشی بررسی تطبیقی قدرت در اندیشۀ فمینیستی و رویکرد اسلامی )بر اساس دیدگاههای سیمون دوبووار و شهید مطهری( کریم خانمحمدی 1 مریم غازی اصفهانی 2 تاریخ دریافت: 07/08/1400 تاریخ پذیرش: 24/01/1401 چکیده موضوع قدرت و توزیع عادلانۀ آن میان زن و مرد، از جمله موضوعات مهم و مناقشهبرانگیز در عصر حاضر به حساب میآید و توجه بسیاری از نظریهپردازان را بهسوی خود جلب کرده است.
به نظر میرسد مفهوم قدرت در اندیشۀ فمینیستی و رویکرد اسلامی، دارای تفاوتهای مبنایی و چشمگیری باشد؛ بنابراین، بررسی تطبیقی و مقایسهای دو اندیشمند که یکی نمایندۀ تفکر فمینیستی و دیگری مبین رویکرد اسلامی است، در تبیین خوانش متفاوت آنها از بحث قدرت، سودمند است.
نتیجۀ تفکر فمینیستی این است که زنان باید تا حد امکان از قدرت بیشتری برخوردار باشند، اما در رویکرد اسلامی با درنظرگرفتن تفاوتهای ذاتی میان زن و مرد، جایگاه آنان در نظام قدرت مشخص میشود.
یافتههای آنها حاکی از آن است که باوجود شباهتهایی که نگرش اسلام و فمینیست نسبت به زنان دارند، در مسائلی از جمله همسری و مادری رویکردشان کاملاً متفاوت است؛ اما سیده معصومه حسنی در مقالۀ «تفاوتهای جنسیتی از دیدگاه اسلام و فمینیسم» به بیان این نکته میپردازد که اختلاف بین اسلام و فمینیسم در مبانی وجود شناختی و معرفتشناختی آنهاست.
اندیشۀ شهید مطهری قبل از بررسی نظر اسلام در مورد مسئلۀ قدرت و تفاوتهای آن با نظریۀ فمینیستی، لازم به ذکر است که این مبحث به موضوع فمینیسم اسلامی مربوط نمیشود.