چکیده:
نوجوانی یک دوره حساس برای سوء مصرف مواد است. این پژوهش با هدف شناسایی همبسته های پیش بین سوء مصرف مواد در بین دختران نوجوان ایرانی انجام شد. با استفاده از روش مرور نظام مند مطالعات فارسی که با روش همبستگی عوامل خطر و محافظت کننده مرتبط با مصرف مواد روان گردان در دختران نوجوان را مورد بررسی قرار داده بودند در چهار پایگاه دادهای نورمگز (NOORMAGS)، سیویلکا (civilica)، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، و پایگاه اطلاعات علمی ایران (irandoc) مورد جستجو قرار گرفتند. در بررسی 6 مطالعه ای که واجد معیارهای شمول این پژوهش بودند، 16 متغیر به عنوان عوامل خطر و 17 متغیر به عنوان عوامل حفاظت کننده از مصرف مواد شناسایی و گروه بندی شدند. در بین متغیرهای شناسایی شده، یک متغیر، همبستگی قوی، 17 متغیر همبستگی متوسط و 15 متغیر همبستگی ضعیف با متغیر ملاک مصرف مواد داشتند. در بین عوامل خطر، حال گرایی لذت طلب، هیجان خواهی و مقایسه اجتماعی و در بین عوامل محافظت کننده، خود مشاهده گری، خود تنظیمی و هوش اخلاقی بالاترین همبستگی را با متغیر ملاک مصرف مواد داشتند.
Adolescence is a sensitive period for substance abuse.The aim of this study was to identify the predictive correlations of substance abuse among Iranian adolescent girls. Using the systematic review method, Persian studies that examined the risk and protective factors associated with the use of psychoactive substances in adolescent girls in four databases of NORMAGS, civilica, The University Jihad Scientific Database (SID) and the Iranian Scientific Database (irandoc) were searched. In 6 studies that met the inclusion criteria of this study, 16 variables were identified and grouped as risk factors and 17 variables as protective factors. Among the identified variables, one variable had a strong correlation, 17 variables had a moderate correlation and 15 variables had a weak correlation with substance use. Among the risk factors of Present-Hedonistic, sensation seeking and social comparision and among the protective factors of self-observation, self-regulation and moral intelligence had the highest correlation with substance use.
خلاصه ماشینی:
برای نمونـه تفـاوت هـای معنـادار مصـرف سـیگار (اسـائو و دلفابرو (Delfabbro &Essau )، ٢٠٢٠) و الکل (هاچینسـونا و همکـاران (Hutchinsona et al)، ٢٢٠) در بین نوجوانان پسر و دختر در حال از بین رفتن است و دختران نوجوان در اسـتفاده از گوشی های هوشـمند (smartphone) مشـکلات بیشـتری را نشـان مـی دهنـد (چـوئی و همکـاران (Choi et al)، ٢٠١٥؛ کـوان و پـک (Paek &Kwon )، ٢٠١٦؛ لـی، کـیم و چـوئی (Choi &Lee, Kim, )، ٢٠١٧).
با وجود برخی اختلافات ، آسیب پـذیری بیشـتر زنـان ، تقریبـاً در مورد همه موادی که مورد سوء مصرف قرار می گیرند، از جمله کوکائین (کـویننز- جنـب و جنــب (Quinones-Jenab and Jenab)، ٢٠١٢)، آمفتــامین (ون ســیکل ، اســتوپس و راش (Rush ,&Vansickel, Stoops, )، ٢٠١٠)، مـواد مخـدر (داهـن و همکـاران (Dahan et al)، ٢٠٠٨)، نیکـوتین (پـوگن و یـارابس (Pogun and Yararbas)، ٢٠٠٩)، الکـل (ویـت (Witt)، ٢٠٠٧)، فــن ســیکلیدین (phencyclidine) (کــارول و همکــاران (Carroll et al)، ٢٠٠٥) و کانابینوئیدها (cannabinoids) (فاتوره و همکاران (Fattore et al)، ٢٠٠٩)، در مطالعـات پـیش بالینی و بالینی به طور گسترده ای تایید شده اسـت .
روابط بین عوامل خانواده ، سبک های فرزنـدپروری و همسـالان بـه عنـوان عوامـل خانوادگی و اجتماعی شناسایی شده پیش بین مصرف مواد در بین دختـران نوجـوان ایرانـی (زمانی قره نژاد نوغانی، ١٣٩٠؛ سلطانی و زینـالی، ١٣٩٨)، در چنـد دهـه گذشـته از ادبیـات بسیار پرباری برخوردار بوده است و وجوه گوناگون ارتباط بین این عوامـل و متغیـر مـلاک رفتارهای اعتیادی در پژوهش های فراوانـی نشـان داده شـده اسـت (از جملـه سـتیاواتی و همکــاران (Setiawati et al)، ٢٠٢١؛ زرو و همکــاران (Zrour et al)، ٢٠٢١؛ چــاکرون - باجیونی، آیـزت و فـال (Fall &Chakroun-Baggioni, Izaute, )، ٢٠٢١؛ واکـر و هالـت فرتـر (Holtfreter &Walker )، ٢٠١٩؛ گـرین ود و همکـاران (Greenwood et al)، ٢٠٢١).