چکیده:
بیان مسئله
نقد حکمی هنر، برخاسته از آرای اندیشمندان و حکیمان ایرانی است. در آرای حکیمان و فیلسوفان ایران به صورت پراکنده، مباحث و قواعدی درباره هنر و هنرمندی وجود دارد. نقد حکمی هنر برآن است تا با استفاده از این معیارها، قواعد و قوانین حاکم مستخرج از منابع کهن حکمی، عرفانی و فلسفی ایران، به نقد آثار هنری بپردازد. کمبود منابع مدون درباره نقد هنری با استفاده از آرای حکما و عرفای ایران، ضرورت انجام این پژوهش را مشخص می کند. در این پژوهش به دو پرسش پاسخ داده شده است: یکم، براساس نقد حکمی، مفهوم همانندی اثر با عالم سرمدی چگونه بیان شده است؟ و دوم، بر اساس نقد حکمی، مفهوم تقلید اثر هنری از جهان واقع چگونه بیان شده است؟
هدف پژوهش
هدف از نوشتن این مقاله، دست یابی به آرای حکمای ایران در زمینه هنر و نقد هنری و به طور خاص در مورد مبحث تطابق و همانندی اثر با جهان هستی است. در این مقاله به طور خاص به مباحث همانندی اثر هنری با جهان هستی (چه الگوبرداری از منابع موجود در طبیعت و چه عالم سرمدی) پرداخته شده است.
روش پژوهش
این مقاله از نظر هدف، بنیادی - نظری است. از نظر ماهیت در زمره تحقیقات تحلیل محتوای کیفی به شمار می آید. روش گردآوری اطلاعات، صرفا کتابخانه ای است. جامعه پژوهش، آثار منظوم عرفا و حکمای ایران متعلق به پس از اسلام و از میان متون قرون پنجم تا نهم هجری است. به دلیل تعدد و تکثر در منابع حکمی و عرفانی، تعداد پنج دیوان از متون منظوم به عنوان نمونه و براساس روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند.
نتیجه گیری
نتایج حاصل از پژوهش نشان داده است، اثر هنری هرچه به منبع طبیعت نزدیک باشد، یا به عبارتی با جهان خلقت تطابق بیشتری داشته باشد، زیباتر، ایده آل تر و بهتر است. هرچه هنرمند بتواند با الگوگرفتن از جهان خلقت اثر خود را مطابق با جهان واقع بسازد، هنرمندتر است. هنرمند باید اهل محاکات و تقلید باشد. او باید قدرت ترسیم و مصورکردن جهان واقع و طبیعت را داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
هدف از نوشتن این مقاله، دست یابی به آرای حکمای ایران در زمینه ی هنر و نقد هنری و به طور خاص در مورد مبحث تطابق و همانندی اثر با جهان هستی است.
در این مقاله به طور خاص به مباحث همانندی اثر هنری با جهان هستی ( چه الگو برداری از منابع موجود در طبیعت و چه عالم سرمدی) پرداخته شده است.
هدف از نوشتن این مقاله، دست یافتن به آرای حکمای ایرانی در زمینهی هنر و نقد هنری و به طور خاص در مورد مسئلهی محاکات و تقلید در هنرهای تجسمی است و بنابراین سعی شده است که به سؤالات زیر پاسخ داده شود: اول: بر اساس نقد حکمی،مفهوم همانندی اثر با عالم سرمدی چگونه بیان شده است؟ و دوم: بر اساس نقد حکمی، تقلید اثر هنری از جهان واقع چگونه است؟ نقدی که امروزه در دانشگاههای هنر تدریس و یا برای نقد کردن و سنجش آثار هنری از آن استفاده میشود، نقدی است که براساس آرای اندیشمندان و متفکران ایرانی تدوین و تنظیم شده است.
به این معنا که سعی شده است نوع نگاه حکما و عرفای ایران نسبت به مسئله محاکات، تقلید و آفرینش اثر هنری بررسی و تحلیل شود.
جدول (۱): محور نقد منتقدان اثرمحور با دیدگاه تطابق با جهان واقع {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} جدول 1 نشان می دهد که به طور خلاصه می توان آرای حکما و فلاسفه ی ایران را درباره ی تقلید و محاکات از عالم سرمدی و یا تطابق اثر با جهان واقع به این صورت تحلیل کرد.