چکیده:
پژوهش حاضر با هدف تحلیل روابط بین شاخصهای مؤثر بر تابآوری کالبدی - زیرساختی شهر چمستان در برابر سیلابهای شهری انجام شده است. شاخصهای سنجش تابآوری کالبدی - زیرساختی با توجه به منطقه مطالعاتی، شامل دسترسی، بنا و سازه و دوری از محیط مخاطرهآمیز طبیعی بوده که در قالب 12 زیرشاخص مورد بررسی قرار گرفتند. پس از استانداردسازی زیرشاخصها با توابع عضویت فازی، جهت انجام همپوشانی آنها و تهیه سه شاخص مذکور، از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و نظرات کارشناسی استفاده شد. دسترسی به مراکز بهداشتی - درمانی (374/)0 مهمترین زیرشاخص دسترسی، کیفیت بنا (647/0) اثرگذارترین متغیر شاخص سازه و بنا و فاصله از رودخانه (643/0) مهمترین زیرشاخص دوری از محیط مخاطرهآمیز طبیعی است. با توجه به نقشه نهایی پهنهبندی تابآوری کالبدی - زیرساختی، بیشتر مساحت شهر چمستان، بخشهای مرکزی و شمالی شهر، در سطح تابآور یا نسبتاً تابآور کالبدی - زیرساختی در برابر سیلاب قرار دارد. بخش شمالی شهر که هسته اصلی چمستان میباشد، در ردههای عدم تابآوری و تابآوری پایین کالبدی - زیرساختی قرار گرفته است که مجاورت با رودخانه واز و اراضی با شیب بالا، از مهمترین دلایل پایین بودن سطح تابآوری یا عدم تابآوری کالبدی - زیرساختی شهر در مقابل سیلاب است. در این خصوص و به جهت افزایش تابآوری کالبدی، رعایت حریم رودخانه، عدم تغییر کاربری اراضی، عدم انجام فعالیتهای برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه، دیوارهسازی مهندسی در سواحل رودخانه و ایجاد کانالهای فرعی جهت هدایت سرریز جریان آب رودخانه در مواقع سیلابی، میتواند مؤثر باشد.
One of the affective dimensions in measuring the level of urban resilience against urban floods is the physical-infrastructural dimension which through it the state of society can be assessed in terms of physical and geographical characteristics affecting the occurrence of floods. Irregular and uncoordinated development of Chamestan urban area due to human activities for the development of the city has directly changed many areas of the city in a very short time, as a result of which, risks such as floods are created. This study aims to analyze the relationships between factors affecting the physical infrastructure resilience of Chamestan city against urban floods. Indices of physical-infrastructural resilience according to the study area, including access, construction, and distance from the natural hazardous environment, were examined in the form of 12 sub-indicators. After standardizing the sub-indices with fuzzy membership functions, to overlap them and prepare the three mentioned indices, the process of hierarchical analysis and expert opinions were used. Access to health centers (0.374) is the most important sub-indicator of access, building quality (0.647) is the most effective variable of structure and building index, and distance from the river (0.643) is the most important sub-indicator of distance from the dangerous natural environment. According to the final zoning map of physical-infrastructural resilience, most of the area of Chamestan city, central and northern parts of the city, is located at the level of physical-infrastructural resilient or relatively resilient against floods. The northern part of the city, which is the main core of Chamestan, is in the categories of non-resilience and low physical- infrastructure resilience.
خلاصه ماشینی:
استاد، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی تهران اطلاعات مقاله چکیده نوع مقاله : مقاله پژوهشی این پژوهش با هدف تحلیل روابط بین شاخص های مؤثر بر تاب آوری کالبدی - زیرساختی شهر چمستان در برابر سیلاب های شهری انجام شده است .
منبع : نگارندگان / / شکل ٦: وزن نسبی حاصل از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و مقایسه زوجی زیرشاخص های مربوط به شاخص سازه و بنا بر مبنای نظرات کارشناسی در تهیه نقشه تاب آوری کالبدی - زیرساختی شهر چمستان در مقابل سیلاب .
منبع : نگارندگان / / شکل ٧: وزن نسبی حاصل از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و مقایسه زوجی زیرشاخص های مربوط به شاخص دوری از محیط مخاطره آمیز طبیعی بر مبنای نظرات کارشناسی در تهیه نقشه تاب آوری کالبدی - زیرساختی شهر چمستان در مقابل سیلاب .
/ / / / / / / شکل ٨: شاخص های استفاده شده در تهیه نقشه تاب آوری کالبدی – زیرساختی شهر چمستان در مقابل سیلاب ، الف ) شاخص دسترسی، ب ) شاخص دوری از محیط مخاطره آمیز طبیعی و ج ) شاخص سازه و بنا.
منبع : نگارندگان / / شکل ٩: وزن نسبی حاصل از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و مقایسه زوجی شاخص های سه گانه دسترسی، سازه و دوری از محیط مخاطره آمیز طبیعی بر مبنای نظرات کارشناسی در تهیه نقشه تاب آوری کالبدی - زیرساختی شهر چمستان در مقابل سیلاب .