چکیده:
امروزه توجه به آثار و ابنیه باستانی به عنوان جزیی از قالب کلی منظر و در کنار سایر پدیده های محیطی (طبیعی و
مصنوعی) مورد توجه و ارزش گذاری قرار گرفته است. منظر باستانی-طبیعی معرف آثار باستانی در بستر طبیعی است که
امروزه به عنوان یکی از انگیزه های لازم به منظور جذب گردشگر محسوب میشوند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی
و با هدف تاثیر عوامل طبیعی در شکل گیری مناظر باستانی-طبیعی دژ پشت قلعه آبدانان در راستای شاخص سازی
منطقه و تبدیل آن به قطب گردشگری انجام گرفته است. منطقه فرهنگی پشت کوهدارای ویژگیهای طبیعی و جغرافیایی
خاصی است و از مناطق مهم بین فرهنگی و محل برهم کنش فرهنگها در تاریخ به شمار میرود. نتایج نشان داد دلایل
مختلف از قبیل منفک بودن تپه ای که دژ پشت قلعه روی آن قرار دارد از سایر تپهها، ارتفاع مناسب و اشراف داشتن به
کل منطقه، مناظر طبیعی و زمین های کشاورزی پیرامون دژ، عبور رودخانه دویرج، سبب شاخص شدن این منطقه
تاریخی-طبیعی شده است که باید بیشتر مورد توجه مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری برای تبدیل شدن به جاذبه
تفریحی توریستی باستان شناختی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
نتايج نشان داد دلايل مختلف از قبيل منفک بودن تپه اي که دژ پشت قلعه روي آن قرار دارد از ساير تپه ها، ارتفاع مناسب و اشراف داشتن به کل منطقه ، مناظر طبيعي و زمين هاي کشاورزي پيرامون دژ، عبور رودخانه دويرج ، سبب شاخص شدن اين منطقه تاريخي-طبيعي شده است که بايد بيشتر مورد توجه مسئولان ميراث فرهنگي و گردشگري براي تبديل شدن به جاذبه تفريحي توريستي باستان شناختي قرار گيرد.
قلاع استان ايلام به عنوان يکي از شاخصه هاي معماري نظامي و تدافعي اين منطقه ، حائز بسيار اهميت اند و مطالعه و بررسي شان ضرورت دارد.
با توجه به حجم مطالعات باستان شناختي که در خصوص قلعه هاي ساساني منطقه انجام گرفته ، اما اين بناي شاخص تا حدودي ناشناخته باقي مانده است و هنوز آگاهي چنداني از چگونگي ساخت ، دوره استقرار، روند تکميل و توسعه آن در دست نيست .
٤. شکل گيري معماري قلعه ها در ايران انسان در طول زندگي خويش شهرهاي اوليه را در نقاطي ساخته ، که از عناصر اصلي زيست نظير آب کافي، زمين مناسب و (به تصویر صفحه رجوع شود) نزديکي به راههاي تجاري برخوردار بودند، اما بروز تهاجمات و لشکر کشيها وتجاوزات موجب شد که اصل مهم ديگري را در اين شهرها مورد توجه قرار دهد و آن جنبه دفاعي بود، لذا انتخاب نقاط مرتفع و ايجاد ديوارهاي دفاعي به عنوان يک اصل مهم مطرح گرديد [٧].
اين مناسبات در کنار عوامل طبيعي و جغرافيايي منطقه ، نقش تعيين کننده اي در شکل گيري بافت ساختماني و عملکرد بخش هاي مختلف قلعه ها بر عهده داشته و همه آنها را در نوع ويژه اي از معماري گرد آورده است [٩].