چکیده:
رهبر معظم انقلاب در 22 بهمن 1397 از بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی رونمایی و از آن به عنوان سندی برای تمدن سازی اسلامی یاد کردند. یکی از مقدمات شکل گیری این تمدن اسلامی عبور از مرحله جامعه اسلامی است. مفهوم شناسی جامعه اسلامی و فهم مبانی نظری آن از دو جهت اهمیت دارد: اولا اینکه این مفهوم، یکی از وجوه تمایز و تشخصِ این جامعه با سایر جوامع است. ثانیا در مراحل پنج گانه رسیدن به تمدن اسلامی که از سوی آیت الله خامنه ای ترسیم شده، جامعه اسلامی به عنوان چهارمین موقف از مواقف تمدن سازی، از اهمیت بالایی برخوردار است. پرسش بنیادین پژوهش حاضر این است که مهم ترین مولفه هایِ مبناییِ تاثیر گذار بر تلقی آیت الله خامنه ای از جامعه اسلامی کدام اند و نحوه ی این تاثیرگذاری چگونه است؟ برای فهم این تلقی خاص و نیز کشف جایگاه جامعه اسلامی در منظومه فکری ایشان، لازم است بنیادهای پیشینیِ جامعه اسلامی در نگاه معظم له فهم شود. فرضیه این نوشتار این است که مبانی پیشینیِ اندیشه ای آیت الله خامنه ای، تاثیر تعیین کننده ای بر تلقی و نوع نگاه ایشان به جامعه اسلامی دارد. یافته های مقاله که بر اساس رهیافت تفسیری و روش تحلیل کیفی به دست آمده؛ نشان می دهد که بنیادهای نظری «هستی شناسی اسلامی»، »معرفت شناسی اسلامی» و «انسان شناسی اسلامی»، تاثیر خاصی بر شاخص های جامعه اسلامی در نگرش آیت الله خامنه ای دارند.
The concept of Islamic society and its theoretical foundations in this article are important in at least from two dimensions: First, this concept is one of the ways to differentiate it from other societies (such as liberal society, communist society, or even non-Islamic religious communities). Secondly, in the five stages of attaining Islamic civilization (Islamic Revolution, Islamic system, Islamic State, Islamic society and Islamic civilization) depicted by Ayatollah Ali Khamenei, Islamic society as the fourth stage of civilization is very important. The main question of the present study is what are the most important fundamental factors influencing Ayatollah Ali Khamenei's view of Islamic society and How does this affect it? In order to understand this particular notion and to discover the position of Islamic society in Khamenei's intellectual system, it is necessary to understand the a priori foundations of Islamic society in his views. The hypothesis of this paper is that Ayatollah Ali Khamenei's a priori thoughts foundations have a decisive impact on his perception and attitude towards Islamic society. The findings of this study – have gained by descriptive-analytical methods- show that the four fundamental concepts of "Tawhid (monotheism)", "Velayat (guardianship)", "Islamic ontology" and "Islamic anthropology" have a particular effect on the formation of the position of Islamic society in Ayatollah Khamenei's attitude.
خلاصه ماشینی:
یش فرض مقاله حاضر ین است که ارتباط معناداری میـان جامعـه اسلامی در اندیشه آیت الله خامنه ای با مبانی یش نی اندیشه یشـان (و نـوع نگـاه خـاص بـه مسـاله اسلام شناسی ، هستی شناسی و انسان شناسی ) وجود دارد و شاخص هـای جامعـه اسـلامی از منظـر یشان را باید با رجوع به ین مبانی مورد بررسی و تح یل قرار داد.
در این نوع بررسی، سـؤالات اساسـی و محـوری دربـاره آدمـی طرح میگردد و محقق باید به دنبال پاسخ به چنین سؤالاتی باشـد؛ سـؤالاتی از ایـن قبیـل : آیـا انسـان موجودی کاملأ مادی است به گونه ای که همه فعالیت های روانی و فکری او قابـل تبیـین فیزیولوژیـک باشد؟ یا این که فعالیت های روانی او ماهیتی غیرمادی دارد و مستند به جوهری غیرمادی بـه نـام روح انسانی است ؟ آیا انسان ها دارای سرشت و طبیعـت واحـد و مشـترکی هسـتند یـا نـه ؟ کمـال انسـانی چیست و راه وصول به آن کدام است ؟ ٣- مبانی نظری و الگوی تحلیل ٣-١- بنیادهای هستی شناسی جامعه اسلامی در اندیشه آیت الله خامنه ای منظور از جهان بینی اسلامی در اینجا، مجموعه معارفی است که خطـوط اصـلی عملکـرد و وظـایف ما( به عنوان یک انسان مسلمان ) از آنها به دست میآید( آیـت الله خامنـه ای، ٩/١٢/ ١٣٧٩) ایشـان در دیدار با کارگزاران نظام در سال ٧٩، خطوط اصلی ایـن جهـان بینـی اسـلامی را توضـیح مـی دهنـد.