چکیده:
موضوع اصلی کتاب تحفةالعالم اثر ابوطالب فندرسکی بیان ویژگیهای شاه سلطان حسین و رویدادهای دو سال آغازین حکومت او است. یکی از سویههای واکاوی این اثر که به نظر میرسد میتواند در فهم تبارشناسی محتوای آن کمک کند مقایسۀ ویژگیهای چهاردهگانه منسوب به شاه سلطان حسین در تحفةالعالم با شایستگیهای فرمانروای مطلوب ایرانی در کتاب آرمان شهریاری ایران باستان اثر ولفگانگ کناوت است. این نوشتار با بهکارگیری روش کتابخانهای در گردآوری دادهها و روش توصیفی- تحلیلی و مقایسهای در پردازش آنها، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که صفات چهاردهگانه که فندرسکی برای فرمانروای ممدوح خود (شاه سلطان حسین) ذکر کرده چه شباهتی با شایستگیهای شاه آرمانی در کتاب کناوت دارند؟ یافتههای این پژوهش نشان میدهد از میان صفات چهاردهگانه، شایستگیهایی نظیر عدالت، شجاعت و مهارتهای رزمی، بخشندگی، زیبایی چهره و برازندگی اندام، بردباری و کنترل خویشتن، خرد و دانش ذیل عناوین مشابه در هر دو کتاب برجسته شدهاند. برخی صفات مثل دینداری، فرهمندی و اقبالمندی، اخلاق خوش و سخنوری هرچند در کتاب کناوت ذیل یک عنوان مشخص نیامدهاند ولی پیرامون آنها، ذیل گفتارهای دیگر مطالبی بیانشده که بهطور نسبی با صفات مذکور همگرایی دارند. دسته آخر صفاتی همچون صلهرحم، پرهیز از شتابزدگی، عفت و عصمت، ساده زیستی هستند که کناوت بهطور پراکنده اشارههایی کوتاه به آنها کرده است.
The main subject of Abu Talib Fenderski's book, Tohfat ol-Alam, is to describe the characteristics of King Sultan Hussein and the events of the first two years of his rule. One of the aspects of the analysis of this work that seems to be able to help understand the genealogy of its content is the comparison of the 14 characteristics attributed to Shah Sultan Hussein in Tohfat ol-Alam with the merits of the desired Iranian ruler in Wolfgang Knauth's book the ideal king of Ancient Iran. Using a library method in data collection and a descriptive-analytical and comparative method in processing them, this article seeks to answer the question of what similarities Fenderski mentioned for his praiseworthy ruler (Shah Sultan Hussein) with the merits of an ideal king Do they have in the book Knauth? The findings of this study show that among the fourteen traits, competencies such as justice, courage and combat skills, generosity, facial beauty and body fit, tolerance and self-control, wisdom, and knowledge are highlighted under similar titles in both books. Some attributes such as religiosity, benevolence and good fortune, good morals, and eloquence, although not given a specific title in the book of Knauth, about them, other statements have been made that are relatively convergent with the mentioned attributes. The last category of attributes such as mercy, avoidance of haste, chastity, and infallibility, is simple biology to which Knauth has occasionally made brief
خلاصه ماشینی:
یکی از سویه های واکاوی این اثر که به نظر میرسد میتواند در فهم تبارشناسی محتوای آن کمک کند مقایسۀ ویژگیهای چهارده گانه منسوب به شاه سلطان حسین در تحفۀالعالم با شایستگیهای فرمانروای مطلوب ایرانی در کتاب آرمان شهریاری ایران باستان اثر ولفگانگ کناوت است .
این نوشتار با به کارگیری روش کتابخانه ای در گردآوری داده ها و روش توصیفی- تحلیلی و مقایسه ای در پردازش آن ها، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که صفات چهارده گانه که فندرسکی برای فرمانروای ممدوح خود (شاه سلطان حسین ) ذکر کرده چه شباهتی با شایستگیهای شاه آرمانی در کتاب کناوت دارند؟یافته های این پژوهش نشان میدهد از میان صفات چهارده گانه ، شایستگیهایی نظیر عدالت ، شجاعت و مهارت های رزمی، بخشندگی، زیبایی چهره و برازندگی اندام ، بردباری و کنترل خویشتن ، خرد و دانش ذیل عناوین مشابه در هر دو کتاب برجسته شده اند.
هدف از نگارش این مقاله پاسخگویی به این سؤال است که فرمانروای شایسته از دیدگاه ابوطالب فندرسکی چه ویژگیهای مشترکی با پادشاه آرمانی بر اساس کتاب آرمان شهریاری در ایران باستان دارد؟ تقسیم بندی محتوای کتاب تحفة العالم بر اساس صفاتی است که نویسنده به شاه سلطان حسین صفوی نسبت میدهد.
همان طور که از عنوان مقاله برمیآید نویسنده بیشتر از آنکه قصد معرفی تحفة العالم را داشته باشد در اندیشۀ بهره گیری از این کتاب برای کاهش اثرِ کوتاهیهایی است که دیگر منابع به شاه سلطان حسین نسبت داده اند.