چکیده:
یکی از آموزههای اجتماعی بسیار مهم اسلام که نقش کانونی در صیانت از ارزشها، مراقبت و کنترل محیط، مهار ارادههای ناهمسو و برخورد با انحرافات فرهنگی اجتماعی با مرجعیت الگویی شریعت و عقلانیت دارد، فریضه «امر به معروف و نهی از منکر» است؛ فریضهای که به بیان روایات، جریانیابی ضابطهمند آن در گستره حیات جمعی، اجرا و اقامه سایر فرایض دینی را تضمین میکند و متقابلا تعطیلی آن، به تضعیف جایگاه شریعت و تعطیلی سایر احکام آن دستکم در برخی سطوح منجر میشود. این نوشتار سعی دارد آرا و مواضع اندیشمند معاصر فقیه فقید استاد علامه مصباحیزدی را مورد بازخوانی و تحلیل قرار دهد. روش نوشتار، واکاوی محتوای بیانات استاد، مقولهبندی آنها در یک ساختار جدید، توضیح اجمالی هر محور و برجستهسازی وجوه اختصاصی این اندیشه است. ازاینرو همه مطالب منقول مستقیم و غیرمستقیم از سخنان ایشان برگرفته شده است.
One of the most important social teachings of Islam, which plays a central role in protecting values, controlling the environment, controlling dissonant wills and dealing with socio-cultural deviations with the model authority of Shari'a and rationality, is the duty of " enjoining the good and forbidding the evil"; a duty which, according to the narrations, its legal implementation in the sphere of collective life, guarantees its performance and performance of other religious duties and conversely, its closure leads to the weakening of the position of Shari'a and the closure of other provisions, at least in some levels. This paper seeks to reviews and analyzes the views and ideas of Allameh Mesbah Yazdi the contemporary thinker. The method is to analyze the content of the Allameh's statements, categorize them in a new structure, give a brief explanation of each axis, and highlight the specific aspects of this idea. Therefore, all the material is taken directly or indirectly from his words.
خلاصه ماشینی:
net دريافت: 20/05/1400 ـ پذيرش: 23/09/1400 چکيده يکي از آموزههاي اجتماعي بسيار مهم اسلام که نقش کانوني در صيانت از ارزشها، مراقبت و کنترل محيط، مهار ارادههاي ناهمسو و برخورد با انحرافات فرهنگي اجتماعي با مرجعيت الگويي شريعت و عقلانيت دارد، فريضه «امر به معروف و نهي از منکر» است؛ فريضهاي که به بيان روايات، جريانيابي ضابطهمند آن در گستره حيات جمعي، اجرا و اقامه ساير فرايض ديني را تضمين ميکند و متقابلاً تعطيلي آن، به تضعيف جايگاه شريعت و تعطيلي ساير احکام آن دستکم در برخي سطوح منجر ميشود.
مقدمه امر به معروف و نهي از منکر دو فرع از فروعات دين اسلام، دو فريضه اجتماعي ناظر به ساماندهي و اصلاح امور اجتماعي و دو استراتژي مهم براي بسط، تقويت، تثبيت، صيانت و ماندگاري فرهنگ دينياند که تاکنون بيشتر با خوانشي فقهي آن هم نه به صورت جامع و متناسب با اقتضائات عصري و متناسب با زمانه و زمينه حاضر، مورد توجه مفسران، فقها و دينپژوهان مسلمان قرار گرفته است.
وجود برخي شبهات: [مثل اينکه] هر کسي تنها بايد به فکر خود و خانواده خويش باشد (تفسير ناصواب از آيه ۱۰۵ سورة مائده)؛ امر و نهي ديگران با آزادي آنها منافات دارد و موجب محدوديت آن ميشود؛ امر و نهي ديگران، نوعي دخالت غيرمجاز در امور آنهاست؛ امر و نهي ديگران، نوعي تجاوز به حريم آنها واعمال خشونت عليه ايشان است؛ در عصر کنوني، تاريخ مصرف چنين اقداماتي سپري شده است؛ اجراي اين قبيل احکام موجب رميدن انسان مدرن از اسلام ميشود؛ اجراي اين فريضه بهويژه در آنجاکه مستلزم اعمال خشونت است با رأفت و رحمت و مداراي اسلامي ناسازگار است؛ اجراي اين فريضه در سطح گسترده موجب اختلال در نظم اجتماعي ميشود؛ اجراي اين فريضه بر فرض قبول تنها وظيفه حاکميت و نهادهاي رسمي است نه مردم عادي؛ ۲.