چکیده:
اﯾﻦ ﮔﻔﺘﺎر ﮐﻮﺷﺶ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺑﻦﻧﮕﺎرهﻫﺎ، ﻧﻤﺎدﻫﺎ و ﻃﺮحﻫﺎی ﻣﻨﻘﻮش روی ﺑﺎﻓﺘـﻪ ﻫـ ﺎﯾﯽ ﭼﻮن ﮔﻠﯿﺞ، ﮔﻠﯿﻢ و ﺟﺎﺟﯿﻢ و... و ﺳﻨﮓ ﮔﻮرﻫﺎ، دﯾﻮاره داﺧﻠﯽ اﻣـﺎﻣﺰاده ﻫـ ﺎ، اﺑﺰارﻫـﺎ، اﺳـﺒﺎب ﺧﺎﻧﻪ و... ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮد، اﻣﺎ ﺗﮑﯿﻪ اﺻﻠﯽ ﻣﺎ ﺑﺮ روی ﮔﻠﯿﭻ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ دﻗﺖ در ﺑﺎﻓﺖ و ﻧﻘـﺶ و ﻧﮕﺎرﻫﺎی ﮔﻠﯿﺞ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ اﺟﺪاد ﻣﺎ ﺑﺎ ﺛﺒـﺖ ﻋﻼﺋـﻢ و ﻧﺸـﺎﻧﻪ ﻫـﺎ ﻗﺼﺪ اﻧﺘﻘﺎل ﭘﯿﺎم ﺧﺎﺻﯽ را ﺑﻪ ﻣﺎ داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﮐﻪ در واﻗﻊ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺑﯿـﻨﺶ و ﻧﮕﺮﺷـﯽ ﺑـﻮده ﮐـﻪ از ﺑﺎورﻫﺎی دﯾﺮﯾﻨﻪ آﻧﺎن ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺮای ﺗﻔﺴﯿﺮ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮای ﻋﻼﻣﺖﻫـﺎ و ﻧﻘﺶﻫﺎ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﭘﯿﺪاﯾﺶ و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ آﻧﻬﺎ و دﮔﺮدﯾﺴﯽ و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣـﺪه در ﻃـﻮل ﺗﺎرﯾﺦ، ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ وﺿﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﻌﯿﺸـﺘﯽ و ﺑﺎورﻫـﺎی اﻋﺘﻘـﺎدی آن ﻧﻈـﺮ داﺷـﺖ . در ﺧﻼل ﺑﺤﺚ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﭘﺮ ﺑﺴﺎﻣﺪﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻮش ﮔﻠﯿﭻ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ و ﺑﺮرﺳـﯽ ﺳـﺎﯾﺮ ﻧﻘﻮش را ﺑﻪ ﻣﺠﺎﻟﯽ دﯾﮕﺮ وا ﻣﯽﮔﺬارﯾﻢ، ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ اﺷﺎره ﮐﻮﺗـﺎﻫﯽ ﺑـﻪ ﻣﻔـﺎﻫﯿﻢ ﺗـﻮﺗﻢ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ. اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺗﻮﺗﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮای اﻗﻮام ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ و اﺑﺘﺪاﺋﯽ ﮐـﺎرﺑﺮد دارد و اﻣﺎ اﺷﺎرات ﻣﺎ در ﺑﺤﺚ ﺗﻮﺗﻢ ﺷﺎﯾﺪ ﻧﺸﺎن و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ در ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﺑﻬﺘـﺮ و ﻋﻤﯿـﻖ ﺗـﺮ ﻃﻮاﯾﻒ داﻣﺪار اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ
خلاصه ماشینی:
خورشيد زمان درازي نه تنها در فراخناي آسمان فرمانروايي مي کرد بلکه دل هاي مـردم را نيز رام کرده و پرتو زرين و پندار پرور آن موجب تحسين و ستايش بوده اسـت ، شـيفتگي انسان به خورشيد به زمان مرگ نيز رسيده است و براي بزرگداشت و تقدس آن انسان هـا به اين بسنده نکرده اند که در زمان زنده بـودن درب خانـه هـاي خـود را رو بـه خورشـيد بسازند يا رو به خورشيد نماز بگذارند بلکه تمايل زيادي نشان داده انـد کـه پـس از مـرگ هم پيوستگي خود را با خورشيد به عنوان يک روش ستايش حفظ نموده و گورهاي خـود را رو به خورشيد قرار مي دادند.
)به تصویرصفحه مراجعه شود)شکل ١٨: گردونه مهر و تکرار مبارک علي (ع ) بر ديمه فوقاني ضريح امامزاده سيد تاج الدين پرور (برگرفته از کتاب آخرين نشانه هاي باستان اثر محمدرضا گودرزي) نشانه ها و طرح هاي حک شده بر روي ظروف مسي بر روي کاسه هاي مسي بزرگ که در گويش پروري «باديه » ميگويند نگـاره گردونـه مهر يا نماد خورشيد آرياييها در کنار جمله «لا اله الا الله » قرار گرفته است ترکيـب ايـن دو نماد در کنار يکديگر نشان ميدهد که ايرانيان برخي از انگاره هاي جهان باسـتان را در هنرهاي خود حفظ کرده اند.