چکیده:
این پژوهش به بررسی ترجمۀ محمد باهر از کتاب «النقد الأدبی أصوله و مناهجه» اثر سیدقطب، از منظر انتقال اطلاعات می پردازد. مسأله این است: در ترجمۀ کتاب مذکور، مهمترین چالش های انتقال اطلاعات چیست؟ و عملکرد مترجم از منظر انتقال اطلاعات در چه محورهایی و چرا دچار آسیب شده است؟ روش مطالعه توصیفی–تحلیلی است؛ ابتدا کتاب عربی با ترجمۀ فارسی تطبیق داده شده و بررسی شده که ترجمه در چه مواردی دچار آسیب شده است. سپس تلاش شده آسیبها در چارچوبی منظم دسته بندی شوند. ذیل هر دسته، آسیبها تحلیل شده و دلایلشان توصیف شده است. نظریۀ منتخب برای مطالعه نظریۀ «نوعشناسی متن» از کاترینا رایس است. نخست دادههای این نظریه بهعنوان مبانیِ مطالعه تبیین میشوند؛ سپس کتاب عربی از منظر ژانرِ متن تحلیل میشود و نهایتا نمونههای آسیبها تحلیل میشوند. این تحلیل نشان میدهد ترجمۀ مذکور از منظر انتقال اطلاعات در پنج محور دچار آسیب شده: اصطلاح، واژه، ترکیب واژهها، جمله و روابط میان جملهها. نهایتا استنتاج میشود که چالش عمدۀ ترجمۀ کتاب مذکور، یکی نوسان داشتنِ زبان میان نقش اطلاعاتی و بیانی است، و دیگری استشهاد از متنهای متنوعی که در کتاب نقل شده است.
This study examines the translation of Mohammad Baher from the book "Literary Criticism of Principles and Methods" by Seyyed Qutb, from the perspective of information transfer. The question is, what are the most important challenges of information transfer in translating the book? and in what areas is the translator's performance in terms of information transfer and why is it damaged? The study method is descriptive-analytical, and the Arabic book has been adapted to the Persian translation then the cases in which the translation has been damaged in the transmission of information have been extracted. The order of these injuries is then identified and the injuries are categorized. Under each category, injuries and their occurrence and causes are analyzed. The theory behind the study is Katrina Rice's "text typology" theory. This analysis shows that the translation is damaged in terms of information transfer in five areas: term, word, word combination, sentence, and inter-sentence relations. Finally, it will be concluded that the main challenge of translating the book is the fluctuation of language between the role of information and expression, and the other is the testimony of the various texts quoted in the book.
خلاصه ماشینی:
این تحلیل نشان میدهد ترجمۀ مذکور از منظر انتقال اطلاعات در پنج محور دچار آسیب شده است: اصطلاح، واژه، ترکیب واژهها، جمله، و روابط میان جملهها.
نظر به این تمایز، هدف نوشتار حاضر این است که چالشها و آسیبهای ترجمۀ فارسیِ کتاب النقد الادبي: اصوله ومناهجه اثر سیدقطب (1906-1966) را از منظر انتقال اطلاعات بررسی کند.
عملکرد محمد باهر در ترجمۀ این کتاب از منظر انتقال اطلاعات در چه محورهایی و چرا دچار آسیب شده است؟ نظریۀ منتخب برای مطالعه نظریۀ «نوعشناسیِ متن» از نظریهپرداز آلمانی، کاترینا رایس، است.
در پیشینۀ این مطالعه، باید از پایاننامۀ کارشناسی ارشد حسین چراغیوش با عنوان ترجمه و تحقیق النقد الادبي اصوله ومناهجه اثر سیدقطب (1384) یاد کرد که علاوهبر ترجمۀ کتاب سیدقطب، مراحل پیشرفتِ آرای وی در نقد ادبی را تحلیل کرده که البته نتایجش در مقالۀ «نگاهی به مراحل و ویژگیهای نقد ادبی سیدقطب» (1384) از خلیل پروینی و حسین چراغیوش منتشر شده است.
ازاینرو، بهرهبرداری از نظریۀ کاترینا رایس در بررسی ترجمۀ این کتاب بهعنوان یکی از متون ژانر نقد ادبی، با تمرکز بر چالشهای انتقال اطلاعات در ترجمه، مطالعهای است که هم در رویکرد نظری و هم در انتخاب نمونهها تازگی دارد.
3. 4 محور ترکیب واژهها مسئلهای که دربارۀ اهمیت محورِ واژه برای تعادلِ نقشی در ترجمه بیان شد، در محور ترکیبهای واژگانی نیز جریان دارد، اما اینجا ازسویی دقت به روابط معنایی بین واژههای یک ترکیب در متن مبدأ و ازسویدیگر، انتقال این روابطِ معنایی در متن مقصد مطرح است.