چکیده:
مقاله ی حاضر، به بررسی جایگاه عهدنامه ی امیرالمومنین علی(ع) به مالک اشتر، در منابع اسلامی و ویژگی های آن می پردازد. در این پژوهش، منابع عهدنامه ی مالک، اعم از منابع شیعه و اهل سنت، جایگاه آن در منابع فقهی و تفسیری و شهرت آن در نقاط مختلف جهان اسلام، مورد بررسی قرار می گیرد. به علاوه، سند این عهدنامه مورد تدقیق قرار گرفته و دیدگاه های مختلف در این باره بیان می شود. این مقاله، در پایان، به مضامین و محتوای عهدنامه پرداخته و محورهای اصلی آن را مورد بحث قرار می دهد. سند صحیح و مضامین عالی عهد نامه، از جمله دلایل برجستگی خاص آن در بین نامه های نهج البلاغه است و جایگاه ویژه ای را در منابع اسلامی به آن اختصاص داده است.
The present article deals with the position and features of Imam Ali´s instructions to Malik al- Ashtar in Islamic sources. It studies the sources of Imam Ali´s instructions to Malik including Sunni and Shiite ones, their position in jurisprudential and exegetical sources, and their popularity in different parts of the Muslim world. Furthermore, taking the chain of transmission of these instructions into careful account, different views are stated in this regard. The article finally discusses the contents and main points of the instructions. The sound chain of transmission and the sublime teachings of these instructions have given rise to the high prominence of this letter among other letters of Nahj al- Balagha, and to its specific position in Islamic sources.
خلاصه ماشینی:
ir در بين نامه هاي امام علي (ع )، عهدنامه آن حضرت به مالک اشتر، از جايگاه خاص و شهرت فراواني در منابع اسلامي برخوردار است و در اين ميان ، مهمترين منبعي که عهدنامه ي مالک در آن نقل شده ، نهج البلاغه است .
در حوزه ي منابع شيعي ، اولين بار، قاضي نعمان ، اين عهدنامه را به طور کامل در کتاب الجهاد دعائم الاسلام و با اختلافاتي نسبت به نهج البلاغه نقل کرده است ١ (نکـ : حسيني ، ٤١٩/٣؛ محمودي ، ٥٦/٥، ١٢٤؛ دشتي ، ٢٣٢).
٣٣٣ق )، در بخش هفتم اين کتاب ، به اسناد خود از محمد بن غالب از ابو حذيفه از سفيان ثوري ، از زبيد يامي ، از مهاجر عامري بخشي از عهدنامه را نزديک به آنچه در تحف العقول آمده است ، نقل کرده و اظهار داشته که علي (ع ) آن را براي يکي از اصحاب خود که در شهري مستقر بوده ، نوشته است (نکـ : دلشاد تهراني ، ٤٦؛ محمودي ١٠٨/٥ـ١٠٩).
٣٨١ق ) در اين کتاب ، بخش هايي از عهدنامه ي مالک اشتر را به صورت پراکنده (شانزده مورد) با عنوان «قال علي بن ابي طالب للاشتر» آورده است که با توجه به تفاوت متن نقل شده توسط وي ، با متن نهج البلاغه و تحف العقول ، اين کتاب منبعي متفاوت براي عهدنامه محسوب مي شود (دلشاد تهراني ، ٤٧).