چکیده:
یکی از مهمترین موضوعات در هر جامعهای به حوزه خانواده برمیگردد و بهدلیل همین اهمیت است که از آن بهعنوان یکی از نهادهای اجتماعی یاد میشود. خانواده مهمترین و اصلیترین واحد اجتماعی است که همواره در طول تاریخ وظایف مهمی در قبال جامعه به انجام رسانده است. بر این اساس است که ازدواج و پیوند زناشویی در تمام جوامع مقدس بوده و موانع فراوانی برای گسست این پیوند از طرف جامعه برای افراد وضع شده است. از آنجایی که یکی از مؤلفههای تأثیرگذار در بیثباتی خانواده، طلاق است، مطالعه آن اهمیت زیادی دارد؛ چراکه هم افراد متأثر از طلاق (اعم از زن و مرد و فرزندان) و هم جامعه از این پدیده تأثیر میگیرند. درعینحال مطالعه خانواده در جوامع امروزی نشان میدهد خانوادههای امروزی با مشکلات فراوانی روبرو هستند؛ ازجمله کودکآزاری، همسرآزاری، خشونت خانوادگی، ازهمگسیختگی نهاد خانواده. طلاق پدیده اجتماعی است که عوامل متعددی در وقوع آن دخیل است؛ ازجمله این عوامل میتوان به نداشتن تفاهم اخلاقی، عدم تمکین، بیکاری و اعتیاد اشاره کرد. برای کاهش و پیشگیری از این آسیب اجتماعی، فقه اسلامی و حقوق موضوعه راهکارهایی پیشبینی کردهاند؛ از قبیل داوری، میانجیگری، صلح و آشتی و پند و اندرز که هرکدام به نوبه خود در استحکام پیوند خانوادگی تأثیرگذار هستند. هدف از این پژوهش ارائه مهمترین راهکار حقوق خانواده ازجمله داوری و میانجیگری است که جهت پیشگیری از معضل اجتماعی طلاق میباشد. روش این تحقیق تحلیلی ـ توصیفی، با ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانهای و منابع دست اول است.
One of the most important issues in any society goes back to the field of family. Throughout history, family as the most important and main social unit has always performed important duties towards society. For divorce is one of the components affecting family instability, its study is very significant. At the same time, the study of the family in today's societies shows that families face many challenges, including child abuse, spouse abuse, domestic violence, and the family disintegration phenomenon which are all some of the most important factors in the occurrence of social harms. Divorce is a social phenomenon for which several factors are involved including lack of mutual understanding of each other's behavior, not giving sexual submission, unemployment, addiction, etc. To reduce and prevent this social harm, Islamic jurisprudence and status law have provided solutions such as arbitration, mediation, peace and reconciliation, and advice, each of which in turn are effective in strengthening family ties. The present study presents the most important legal jurisprudential solutions, including arbitration and mediation, to prevent the social problem of divorce.
خلاصه ماشینی:
واژگان کلیدی: فقهی، حقوقی، میانجیگری، طلاق، آسیب اجتماعی مقدمه و بیان مسئله از آنجایی که یكی از مؤلفههای تأثیرگذار در بیثباتی خانواده، طلاق است، مطالعه آن اهمیت زیادی دارد؛ چراکه هم افراد حاصل از طلاق، اعم از زن و مرد و فرزندان از این پدیده تأثیر میگیرند و هم جامعه تحت تأثیر آن قرار میگیرد.
اینجا پرسشی مطرح میشود که آیا جامعه یا اجتماع، یعنی آن هیئتی كه به نام محكمه و داور و میانجیگر و غیره نماینده اجتماع هستند، حق دارند در امر طلاق كه از نظر اسلام مبغوض و منفور است، مداخله كنند؛ به این صورت كه از تسریع در تصمیم مرد به طلاق جلوگیری كنند؟ جواب این است: البته میتوانند چنین كاری بكنند؛ زیرا همه تصمیمهایی كه برای طلاق گرفته میشود، نشانه مرگ واقعی ازدواج نیست و دلیل خاموش شدن كامل شعله محبت مرد و سقوط زن از مقام و موقعیت طبیعی خود و عدم قابلیت مرد برای نگهداری از زن نیست.
در واقع فرایند داوری و میانجیگری، به مجموعه اقداماتی گفته میشود که طی آن با مدیریت داور و میانجیگر و با حضور بزهدیده و متهم و در صورت ضرورت، سایر اشخاص مؤثر در حصول سازش از قبیل اعضای خانواده، دوستان یا همکاران آنها و نیز حسب مورد اعضای جامعه محلی، نهادهای ذیربط رسمی، عمومی یا مردمنهاد، با بهرهگیری از نظام عدالت ترمیمی، برای حل و فصل اختلاف کیفری و حقوقی و خانوادگی با یکدیگر به گفتگو و تبادل نظر پرداختهاند.