چکیده:
گزارشگری فساد سازوکاری حقوقی است برای تشویق عاملان بخشهای خصوصی و عمومی جهت گزارش مفاسدی که از آن مطلع میشوند به مراجع ذیصلاح. این سازوکار در سالهای اخیر در کشورهای مختلف تحت قوانینی چون «حمایت از گزارشگران فساد» تمهیداتی برای تشویق و محافظت از گزارشگران فساد بهعمل آورده است. از این حیث مقاله حاضر ضمن پرداختن به قوانین موجود، مفاهیم همسو و مؤلفههای کارآمدی آن به موانع آن در ایران میپردازد. مقاله حاضر سه مانع عمده حقوقی، سیاسی و فرهنگی را در این خصوص توضیح میدهد.
Report on corruption is a legal mechanism to encourage private and public sector actors to report corruption about which they are informed. In recent years, this mechanism has taken measures to encourage and protect reporters who uncover corruption in various countries under some specific laws such as the “Law of Protection of Corruption Reporters’’. The present article, while addressing the existing laws, related concepts and its effectiveness components, deals with its obstacles in Iran. In this regard, the study explains three main legal, political and cultural barriers
خلاصه ماشینی:
از جمله کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل، قانون بهموجب این طرح مقرر شده است در جهت حمایت از کاشفان و گزارشکنندگان فساد، اقداماتی چون حفاظت از اقدامات تلافیجویانه مانند تنزل رتبه، اخراج، تعلیق، تحدید و تهدید اداری، کاهش مزایا، عدم ارتقای شغلی علیرغم شایستگی و اولویت در ارتقا و انتصابات دستگاه متبوع و معرفی بهعنوان کارمند برجسته، دریافت نشان مبارزه با فساد و تخلف، پرداخت تا 20 درصد از جزای نقدی وصولشده به هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی کاشف یا گزارشگر جرم صورت گیرد.
۴. بند الف ماده 26 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مقرر میدارد که به مدیران، کارکنان و اشخاصی که موفق به شناسایی، کشف و معرفی اشخاص متخلف یادشده در این قانون شوند، مشروط بر آنکه تخلف یا جرم در مراجع صالح اثبات شود، مطابق آییننامه اجرایی این ماده پاداش داده میشوند؛ پاداشهایی همچون اعطای تقدیرنامه یا حق تقدم در انتصاب به مشاغل مدیریتی در شرایط برابر که با توجه به آسیبهای ناشی از گزارشدهی، بهنظر میرسد نمیتواند انگیزه لازم را برای این عمل ایجاد کند و از این جهت نیازمند تجدید نظر است.
بند الف ماده 26 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مقرر میدارد که مدیران، کارکنان و اشخاصی که موفق به شناسایی، کشف و معرفی اشخاص متخلف یادشده در این قانون شوند، مشروط بر آنکه تخلف یا جرم در مراجع صالح اثبات شود، مطابق آییننامه اجرایی این ماده پاداش داده میشوند؛ پاداشهایی همچون اعطای تقدیرنامه یا حق تقدم در انتصاب به مشاغل مدیریتی در شرایط برابر که با توجه به آسیبهای ناشی از گزارشدهی، به نظر میرسد نمیتواند انگیزه لازم را برای این عمل ایجاد کند و از این جهت نیازمند تجدیدنظر است.