چکیده:
بررسی دین هندو و تصوف، نشان از وجود شباهتهای فکری و عملی عالمانی است که آثارشان محل تأملی جدی است. عبدالله قطببنمحیی جهرمی صوفی قرن نهم هجری قمری در جنوب فارس در چند فرسخی جهرم، شهرکی به نام اخوانآباد تأسیس کرد و توانست افکار و اندیشههای خود را نشر دهد. وی در مهمترین تألیف خود یعنی مکاتیب، به هند، آموزههای هندویی و شاعر عارف، امیرخسرو دهلوی، اشاره میکند. مکاتیب، نه تنها دربردارندهی آموزههای اخلاقی، تربیتی و مسائل غامض عرفانی است؛ بلکه هند را سرزمینی میداند که حضرت آدم(ع) در آن هبوط کرد. عبدالله قطب، ضمن مخالفت با ریاضتهای سخت هندوان آن را خطایی بزرگ میداند و حتی برخی اشعار و افکار امیرخسرو دهلوی را برخاسته از این تفکرات هندویی دانسته و به نقد آنها میپردازد؛ اما برخی نامههای مکاتیب در مسئلة حقیقت دیو و فرشته، دربردارندة مضامین اوپنیشاد بوده و نوعی پیوند روحانی با باورهای هندویی به چشم میخورد. همچنین بررسی ذکر، فکر و مراقبه در مکاتیب و تطبیق آن با کیش هندویی، نشان میدهد که فنون تمرکز برای رسیدن به حقیقت و خلاصی روح از جسم و چگونگی ذکر عملی در توصیههای او به مریدان و مخاطبانش وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
بررسي باورهاي هندويي در مکاتيب عبدالله قطب بن محيي فياض قرائي ۱ محمدجواد ناسک جهرمي ۲ چکيده بررســي دين هندو و تصوف ، نشــان از وجود شــباهت هاي فکري و عملي عالماني است که آثارشان محل تأملي جدي است .
عبدالله قطب ، ضمن مخالفت با رياضت هاي ســخت هندوان آن را خطايي بزرگ مي داند و حتي برخي اشــعار و افکار اميرخســرو دهلوي را برخاسته از اين تفکرات هندويي دانسته و به نقد آنها مي پردازد؛ اما برخي نامه هاي مکاتيب در مسئلۀ حقيقت ديو و فرشــته ، دربردارندٔە مضامين اوپنيشــاد بوده و نوعي پيوند روحاني با باورهاي هندويي به چشم مي خورد.
تحقيق حاضر، انتقادات عبدالله قطب را نسبت به کيش هندويي و نيز تطبيق برخي تأملات وي نظير ذکر، فکر و مراقبه با باورهاي هندوان که در آن شباهت هايي ديده مي شود را مورد بررسي قرار داده است .
اين عارف والامقام در يکــي از نامه هاي خود به شــخصي به نام شــيخ صدرالدين محمد مي نويســد: «تصوف نافع ، تصوف سهروردي است و غزالي و راغب و قشيري » (عبدالله قطب ، ۱۳۹۵: ۲۱).
انتقادات عبدالله قطب بن محيي به مســئله تناســخ و نيز رياضات جسماني و همچنين نقد شــعري از اميرخسرو حکايت از روحيه منتقدانه اوســت اما بررسي مکاتيب وي نشان مي دهد که در برخي از انديشــه نظير ذکر، فکر و مراقبه به آموزه هاي هندوان نزديک شــده است و از اين منظر، با صفحه ديگري از انديشــه هاي عبدالله قطب يعني شباهت هاي فکري وي با کيش هندو روبه رو هستيم .