چکیده:
باستانی پاریزی در تاریخنگاری، بهویژه در حوزۀ تاریخ اجتماعی، صاحب سبکی ویژۀ خود است. در تاریخنگاری او چند زمینۀ مطالعاتی از اهمیت بسیاری برخوردارند، از جمله تاریخ اجتماعی، نقش زن در تاریخ، و تاریخنگاری محلی. در اندیشه و نوشتههای او تاریخنگاری محلی، با تأکید بر کرمان و پاریز، جایگاه مهمی دارد و نقش زن در تاریخ حلقۀ واسط میان تاریخنگاری محلی و تاریخ اجتماعی در آثار اوست که بررسی این موضوع هدف اصلی مقالۀ حاضر است. او جایگاه و نقش تاریخی زن را در مجموعۀ مقالات و کتابهای خود مانند «جای پای زن در تاریخ» و گذار زن از گدار تاریخ کاملاً نشان داده است. بستر مطالعاتی او برای پرداختن به این موضوع تاریخ محلی است که او گاه پای را از کرمان فراتر مینهد و در جستوجوی شواهد تحقیقی همۀ تاریخهای محلی را مورد توجه قرار میدهد. باستانی پاریزی به جریان تاریخنگاری معترض است که از مطالعۀ نقش زن غلفت کرده است. به همین دلیل میکوشد جایگاه زن را در تاریخ محلی و ملی تبیین کند.
Bastani Parizi, the Persian historian, had his own particular style in historiography, especially in the field of social history. In his historiography, several fields of study, including social history, the role of women in history, and local historiography, are of utmost importance. In his thought and writings, local historiography, with an emphasis on Kerman and his homeland Pariz, has a significant place. In Bastani Parizi’s approach, the role of women in history – which is the aim of the present article – is the joining link between his local historiography and social history. He has demonstrated the women’s historical role in his works, such as the collection of articles and books including Woman’s footprint in History (Jay-e Pay-e Zan dar Tarikh) and Passage of the women from the Pass of History (Gozar-e Zan az Godar-e Tarikh). His studies on this matter are embedded in the context of local history in which he even expands his subject matter from Kerman to other places in the search of evidence. Bastani Parizi is opposed to the kind of historiography which has neglected to investigate the role of women in history. Accordingly, he attempts to illustrate the women’s historical role in local and national history.
خلاصه ماشینی:
در ذيل اين پرسش ، پرسش هاي ديگري نيز مطرح اســت : زن در تاريخ نگاري باستاني پاريزي که به رويکردهاي اجتماعي، محلي محور و اديبانه آراسته است ، چه جايگاهي دارد؟ آيا باستاني پاريزي صرفاً بر تاريخ محلي تأکيد داشته يا تاريخ ملي را هم مورد توجه قرار داده است ؟ به عبارت ديگر، آيا او زن را صرفاً در عرصۀ جغرافياي تاريخي کرمان بررسي کرده يا نقش او را در همۀ ساحت ها و گستره هاي محلي، ملي و جهاني در نظر داشته است ؟ ادبيات تحقيق خوشبختانه دربارٔە تاريخ نگاري باستاني پاريزي تاکنون پژوهش هاي قابل تأمل و پرشماري منتشر شده و از اين نظر او در شــمار مورخاني است که مورد توجه نگاه انتقادي پژوهشگران هم عصر خويش و يا پس از خود قرار گرفته اســت .
٤. حسن باستانيراد، «مکتب تاريخ نگاري کرمان »، پژوهشگران فرهنگ ، س ٣، ش ٩-١٠ (زمستان ١٣٨٣)؛ «باستاني پاريزي، محمدابراهيم »، دانشنامۀ زبان و ادب فارسي (تهران : فرهنگستان زبان و ادب فارسي، ١٣٩٧)، ص ٩٢-٩٤؛ و نيز «باستاني پاريزي وارث والاتبار بيهقي»، حافظ ، ش ٢٣، ص ٣١-٣٢؛ «از کُت وُ سمبه هاي پاريز تا گذرهاي پَت و پَهن تاريخ »، فرهنگ امروز، س ٣، ش ١٥ (تابستان ١٣٩٥)، ص ٩٨ـ١٠٠.
از نگاهي ديگر، برخي از محققان گرچه جايگاه زن را در تاريخ نگاري ايراني و اسلامي مورد توجه قرار داده اند،١ بر پژوهش هاي باستاني پاريزي در اين باره ، به عنوان بخشي از تاريخ اجتماعي ايران ، تمرکز نکرده اند.
باستاني پاريزي در کتاب گذار زن از گدار تاريخ در کنار بررسي «جاي پاي زن در سياست »، به جايگاه او در اقتصاد محلي و ملي نيز پرداخته و او را پيروز گردنه هاي سخت اقتصادي دانسته است .