چکیده:
هدف این مقاله بررسی نااطمینانی نرخ ارز و نرخ تورم در اقتصاد ایران و تاثیر آن بر درآمدهای مالیاتی میباشد. با توجه به اینکه اقتصاد ایران به دلایل ساختاری همانند وابستگی به درآمد نفتی، تورم بالا، کسری بودجه سالانه و تلاطمهای ارزی، همواره با نااطمینانی و نوسان همراه بوده است، این سوال مطرح میشود که: آیا درآمدهای مالیاتی متاثر از آثار سوء این نااطمینانیها بوده است؟ برای دستیابی به هدف پژوهش ابتدا نااطمینانی متغیرها با استفاده از الگوی خودرگرسیونی واریانس ناهمسانی شرطی تعمیم یافته (GARCH) بر مبنای دادههای فصلی سالهای 1398 - 1369 بررسی گردیده سپس تاثیر آنها بر درآمدهای مالیاتی در قالب یک مدل تصریح شده مورد سنجش قرار گرفت. یافتههای تحقیق حاکی از تایید نااطمینانی متغیرها بوده و نشان میدهد درآمدهای مالیاتی به صورت معنیداری متاثر از تغییرات نرخ ارز و تورم میباشد. ضرایب برآوردی دو متغیر نااطمینانی، منفی است و نشان میدهد که با افزایش نااطمینانی نرخ ارز و نرخ تورم میزان حقیقی درآمدهای مالیاتی کاهش خواهد یافت.
Given that Iran's economy has always been accompanied by uncertainties and fluctuations due to the structural reasons such as dependence on oil revenues, high inflation, annual budget deficit and currency fluctuations, the main question is whether tax revenues have been able to neutralize or control the adverse effects of these uncertainties as a powerful financial instrument? So, we used the specified model and the Generalized Autoregressive Conditional Heteroskedastisity model (GARCH) based on quarterly data from 1990-2019 . The findings of the study confirm the uncertainty of the variables and show that tax revenues have been significantly affected by exchange rate fluctuations and inflation.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اينکه اقتصاد ايران به دلايل ساختاري همانند وابستگي به درآمد نفتي، تورم بالا،کسري بودجه سالانه و تلاطم هاي ارزي، همواره با نااطميناني و نوسان همراه بوده است ، اين سوال مطرح ميشود که : آيا درآمدهاي مالياتي متاثر از آثار سوء اين نااطمينانيها بوده است ؟ براي دستيابي به هدف پژوهش ابتدا نااطميناني متغيرها با استفاده از الگوي خودرگرسيوني واريانس ناهمساني شرطي تعميم يافته )GARCH( بر مبناي داده هاي فصلي سال هاي ١٣٩٨ - ١٣٦٩ بررسي گرديده سپس تأثير آن ها بر درآمدهاي مالياتي در قالب يک مدل تصريح شده مورد سنجش قرار گرفت .
Generalized Auto-Rregressive Conditional Hetroskedasticity (GARCH) ايران با رويکرد مدل هاي ميانگين گيري پويا )TVPDMA(« به بررسي عوامل مؤثر بر درآمدهاي مالياتي و مباني نظري مربوط به آن ، انتخاب متغيرهاي مهم و تأثيرگذار بر درآمدهاي مالياتي در اقتصاد ايران در دوره زماني سال هاي ١٣٥٠ تا ١٣٩٦ با استفاده از مدل هاي پوياي TVPDMA پرداخته اند در مدل هاي سنتي اثر متغيرهاي مستقل بر متغير وابسته و معنيدار يا بيمعني بودن تأثير آن به صورت کلي در دوره زماني مدنظر بررسي شده و نشان داده شده است که در اقتصاد ايران متغيرهاي درجه باز بودن اقتصاد، رشد بودجه عمراني، تورم ،متوسط نرخ مالياتي و رشد درآمدهاي حقيقي به ترتيب مهمترين متغيرهاي مؤثر بر رشد ماليات هاي مستقيم و متغيرهاي رشد درآمدهاي حقيقي، رشد بودجه عمراني، تورم ، حجم اقتصاد زيرزميني، نرخ ارز بازار غيررسمي و نسبت ارزش افزوده بخش خدمات به توليد ناخالص داخلي به ترتيب مهمترين متغيرهاي مؤثر بر رشد درآمدهاي مالياتي غيرمستقيم هستند.