چکیده:
مفهوم مخاطره از تهدیداتی حکایت میکند که در نتیجۀ تصمیمات انسانی بهخصوص پس از مدرنیته ایجاد شدهاند. پیچیدگی، کنترلناپذیری و وسعت جهانی مخاطرات در جهان مدرن سبب شده است این مفهوم از اواخر قرن بیستم، هر چه بیشتر از سوی محافل علمی مورد استقبال قرار گیرد. در این پژوهش، مفهوم مخاطره در دستگاه فکری ملاصدرا ترسیم گردیده و در این راستا از روش تحلیلی بهره برده میشود. این مفهوم هنگامی که در نظام حکمت صدرایی طرح میشود، چه از نظر مفهومی و چه از حیث مصداقی، گسترهای وسیعتر و عمیقتر از آنچه در نظریات غربی طرح گردیده است را شامل میشود و تنها به عوارض جانبی مدرنیته ختم نخواهد شد. از دیدگاه صدرایی، مخاطره به دلیل عدم هماهنگی با هستی و بر اثر غفلت انسان از حقیقت هستی رخ میدهد که به موجب آن، هستی نیز خود را از انسان مخفی میسازد. همانگونه که سرپیچی و غفلت از اوامر پرودگار و انسان کامل بهعنوان حقیقت هستی و خلیفۀ خداوند بر روی زمین موجب ایجاد مخاطرات میشود، بازگشت انسان به حقیقت و پناهبردن به انسان کامل بهعنوان یگانه کسی که قدرت تصرف در هستی را داراست، باعث رهایی انسان از مخاطرات خواهد شد.
The concept of risk refers to the threats that have arisen as a result of human decisions, especially after modernity. The complexity, uncontrollability, and global scale of risks in the modern world have made this concept increasingly welcomed by the scientific community since the late twentieth century. In this study, the concept of risk is outlined in Mulla Sadra's intellectual system and in this regard, the analytical method is used. This concept, when brought up in the system of Sadra's wisdom, covers both a concept and a case, a wider and deeper scope than that proposed in Western theories, and will not end only with the side effects of modernity. From Sadra's point of view, risks occurs due to lack of harmony with existence and due to man's neglect of the truth of existence, according to which existence also hides itself from man. Since disobeying the commands of God and the perfect man as the truth of existence and God's caliph on earth causes risks, so does man's return to the truth and seeking refuge in the perfect man as the only one who has the power to take over the world will save man from risk.
خلاصه ماشینی:
مخاطره، ریسک، حکمت صدرایی، اولریشبک، انسان کامل، اختفای هستی از انسان مقدمه مفهوم مخاطره که در تحلیل تغییرات اجتماعی صورتگرفته پس از مدرنیته توسط جامعهشناسانی همچون اولریش بک و آنتونی گیدنز به کار رفته است، به خطرات انسانساختهای اشاره میکند که زندگی آنها را مورد تهدید قرار میدهد.
مهمترین این آثار عبارتند از بررسی و تحلیل نسبت انسان با طبیعت در فلسفۀ ملاصدرا اثر ابراهیم رضایی و جعفر شانظری که در پاییز 1396 منشر شده است و نیز مقالۀ «ارزش ذاتی طبیعت در نگاه صدرالمتألهین شیرازی» اثر محمدرضا مصطفیپور در تابستان 1391.
در این مقاله، مفهوم «مخاطره» که توسط نظریهپردازان غربی برای تحلیل تغییرات اجتماعی در گذار از دوران قبل از مدرنیته به مدرنیته و پس از آن به کار رفته است، موضوع نظریهپردازی و تعریف آن بر مبنای حکمت صدرایی هدف قرار گرفته است.
آدورنو و هورکهایمر از اندیشمندان نسل اول مکتب فرانکفورت هستند که بر این عقیده بودند ذات تکنولوژی، سلطه بر انسان است، لکن آنچه هایدگر در مورد خطرات تکنولوژی بیان میکند، به مفهوم مخاطره نزدیکتر است.
[In Persian] Muhammad bin Ibrahim Sadr al-Din Shirazi (Molla Sadra).
[In Persian] Muhammad bin Ibrahim Sadr al-Din Shirazi (Molla Sadra).
[In Persian] Muhammad bin Ibrahim Sadr al-Din Shirazi (Molla Sadra).
[In Persian] Muhammad bin Ibrahim Sadr al-Din Shirazi (Molla Sadra).
An Investigation and analysis of the relationship between man and nature in Mulla Sadra's philosophy, Philosophical-Theological Research Quarterly, 19(73), pp.