چکیده:
کسب مالیات مهمترین منبع تولید درآمد حکومتها و یکی از با اهمیتترین عناصر در پیوند دولت و مردم است. چنانچه دولتی مستقل از جامعه بر پایه منابع زیرزمینی و ... بتواند هزینههای عمومی را تامین کند، یعنی اگر مالیات دریافتی ناچیز باشد و یا مالیاتی دریافت نکند، ماهیت دولت و رابطه آن با جامعه تغییر میکند و تبدیل به کشوری رانتیر میشود. ایران از سال 1353بهواسطه درآمدهای منابع زیرزمینی خود جزو کشورهای رانتیر محسوب میشود. به لحاظ اقتصادی کشوری رانتیر است که بیش از 40درصد درآمد خویش را از منابع غیرمالیاتی کسب کند. ایران از سال 1353 بهواسطه درآمدهای منابع زیرزمینی خود جزو کشورهای رانتیر محسوب میشود. بررسی علل تحولات مالیاتی در طی سالهای 1357-1353و پیامدهای اقتصادی آن مهمترین مسئله این مقاله است. یافتههای اساسی مقاله حاکی از آن است که درآمدهای نفتی سبب کاهش درآمدهای مالیاتی، استقلال حکومت از مردم، مصرفگرایی و گسترش اقتصاد دولتی شده است. مقاله بر اساس روش توصیفی-تحلیلی است، بدین روی با کمک نمودارها و آمارها به بیان توزیع درآمدهای رانتی در درآمدهای دولتی میپردازیم و تاثیر آن را در تحولات مالیاتی بررسی میکنیم
Taxation is the most important source of revenue for governments and one of the most important elements in the relationship between government and people. If an independent government based on underground resources, etc., can cover public expenditures, that is, if the tax received is low or does not receive taxes, the nature of the government and its relationship with society will change and it will become a rentier country. Iran has been one of the rentier countries since 1974 due to its underground resource revenues. Economically, it is a rentier country that earns more than 40% of its income from non-tax sources. Iran has been one of the rentier countries since 1974 due to its underground resource revenues. The study of the causes of tax developments during the years 1357-1353 and its economic consequences is the most important issue of this article. The main findings of the article indicate that oil revenues have reduced tax revenues, government independence from the people, consumerism and the expansion of the state economy. The article is based on a descriptive-analytical method, so with the help of graphs and statistics, we express the distribution of rental income in government revenues and examine its impact on tax developments.
خلاصه ماشینی:
تاثیر کاهش درآمدهای مالیاتی بر تحولات اقتصادی دوران پهلوی دوم (١٣٥٧-١٣٥٣) شقایق فتحعلیزاده * 1 فرشته سادات اتفاق فر**، محمد کلهر *** چکیده کسب مالیات مهم ترین منبع تولید درآمد حکومت ها و یکـی از بـا اهمیـت تـرین عناصـر در پیوند دولت و مردم است .
در اقتصاد سیاسی رانت عبـارت اسـت از درآمـدهایی کـه بـرای یـک دولـت از منـابع خارجی (از طریق فروش مواد خام و منابع زیرزمینی یا کمک های سایر دولت ها و یا برخـی موارد دیگر) به دسـت مـیآیـد.
به عبارت دیگر هر واحد درآمدهای رانتی عـلاوه بـر این که خود در ابتدا تحت مالکیت دولت به عنوان درآمـد قـرار مـیگیـرد، بـا وارد شـدن در اقتصاد دولت های تحصیلدار سبب ایجاد ٢درصد واحد درآمدهای مالیاتی برای این دولت هـا نیز میشود همچنین میتوان به بیمعنی بودن متغیرهای محیطـی اقتصـاد ماننـد تـورم ، سـهم بخش های تجارت خـارجی و کشـاورزی و همچنـین اسـتقراض خـارجی دولـت در همـه رگرسیون های برآورد شده پی برد.
اول اینکه سـهم نسـبی در آمـدهای نفـت و گـاز در کـل درآمـدهای دولـت افزایش یافته است ، دوم اینکه با افـزایش درآمـدهای نفتـی حکومـت ، بـه خصـوص بعـد از سال ١٣٥٢ سهم نسبی مالیات های مستقیم و غیر مسـتقیم کـاهش یافتـه ( :١٩٩٢ Hajiyousefi .
به طوریکه سهم مالیـات هـا از ٤٥درصـد از کل درآمدهای دولت در سال ١٣٣٣بـه تنهـا ١١ درصـد در سـال ١٣٥٣رسـیده اسـت ، سـپس درنتیجه بحران اقتصادی در ١٣٥٥ دولت ایران رو به سوی سیاست بـالا بـردن مالیـات آورد که همه این موارد در جداول نشان داده شده است ، لـذا سـهم مالیـات هـا در سـال ١٣٥٧ بـه ٢٩ درصد افزایش پیدا کرد.