چکیده:
شاپور بختیار یکی از چهرههای شناختهشدهی جبههی ملی و بازیگر سیاسی روزهای انتهایی
دورهی پهلوی است. اهمیت شاپور بختیار در حوادث منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی و
جریانات پس از انقلاب و همچنین شناخته شدن وی بهعنوان یکی از مهرههای اصلی جبههی
ملی» ضرورت پژوهش دربارهی وی و ارائهی بررسی همهجانبه از شخصیت او را ایجاب
میکند.
بر اساس روایتهای موجود» شخصیت وی برخلاف تصور رایجی است که نظر به سابقهی
حضویته ایشان در محافل, سیاسی در اقهان باقی استه به نظر میرسد اقلب روایتها و
اظهارنظرها دربارهی شاپور بختیار در انتهای دورهی پهلوی بازتولیدشدهاند. هر یک از
روایتهای موجود دربارهی وی توسط راویان مختلف و از دیدگاهها و زوایای دید مختلف و
متنوعی تولید شده است. پژوهش حاضر با تکیه بر بررسی روایات مختلف ارائهشده دربارهی
شخصیت شاپور بختیار از سوی طیفهای گوناگون و شخصیتهای حزبی و جناحی» درصدد
تحلیل انتقادی روایتهای موجود و بازشناسی شخصیت شاپور بختیار بر اساس روایت راویان
مختلف است.
Shapur Bakhtiar is one of the most famous personalities of the National Front and
political activists of the late Pahlavi era. Such a comprehensive study on his
personality is important as his presence in the events that led to the victory of the
Islamic Revolution and the post-revolutionary events is remarkable and as he is
known as one of the main personalities of the National Front. According to
different existing stories he is different from the remained common images
regarding his membership in political circles. It seems that most of the stories and
comments about Shapur Bakhtiar have been reproduced in the late Pahlavi era.
Each existing narrative has been produced from various perspectives by different
narrators. Relying on different narratives about the Shapur Bakhtiar produced by
different parties and factional personalities, the study tried to analyze critically the
existing narratives and identify the character of Shapur Bakhtiar.
خلاصه ماشینی:
شاپور بختيار بـه عنوان يکـي از اعضـاي شناخته شـده ي جبهـه ي ملـي هرچند براي مردم شناخته شده بود، اما بـا توليـد روايت هـاي مختلـف در دوره ي چنـدروزه ي نخست وزيري او، شخصيت وي بـراي مـردم شـناخته تر شـد.
در اين پژوهش با مفروض داشتن اينکه ايـن روايـات اغلـب توسـط گروه هاي مختلف و در بستر و موقعيت گفتماني خاصـي توليـد شـده و در موقعيـت و بافـت تاريخي افق معنايي پيدا کرده و درک شده است ، به بررسي روايت هـاي موجـود از شخصـيت شاپور بختيار در بستر زمان ومکـان و بـا در نظـر داشـتن زاويه ديـد راويـان و بـر مبنـاي مـدل تحقيقاتي و چهارچوب مفهومي تحليل روايت ميپردازيم سؤالات اصلي اين پژوهش عبارت است از اينکه روايت هاي موجود درباره ي شاپور بختيار کدام اند؟ با در نظر داشتن اينکه هر روايت در بستر زماني و مکاني خاصي توليـد شـده اسـت ، مشخصات هر يک از روايت ها چيست ؟ جنبه هاي تأکيد و برجسته سازي يا ناديـده گيري ابعـاد شخصيتي شاپور بختيار در کدام روايت ها ديده ميشود؟ مفروض است که روايت هاي مختلفي از شاپور بختيار در تاريخ ايران وجود دارد و هر يک از آن ها به بررسي جنبه هاي مختلفي از شخصيت سياسـي وي پرداختـه اسـت و توسـط افـراد مختلف و با ديدگاه هاي مختلفي روايت شده است .
وي در ادامه ي اظهارات خود در جلد اول خاطرات بـه نقش مهم شاپور بختيار در تهييج مردم با نام بردن از مصـدق اشـاره کـرده و اظهـارات وي در تجمع جلاليه را کاملاً متناقض با متن سخنراني ازپيش تعيين شده و زيان بخش براي جبهه ي ملي دانسته است (نجاتي،٣٩٨:١٣٧٧).