چکیده:
قلمرو ساحلی بهعنوان محل تلاقی دهنده فرآیندهای ژئومورفیک دریا با خشکی تلقی میشود. دینامیک و تحولپذیری سواحل هرچند پدیده شناخته شدهای است، اما فرکانس و شدت این تغییر و تحول آن در طول زمان، فرآیندهای مختلفی را در پی دارد و منجر به ایجاد تغییراتی در خطوط ساحلی میشود که میتواند علاوه بر تغییر در جنبههای طبیعی سواحل، ابعاد انسانی-اقتصادی و زیست محیطی را تحت تأثیر قرار دهد. سواحل دریای عمان از کنارک تا کلات در استان سیستان و بلوچستان به دلیل شرایط محیطی و استراتژیک خود همیشه محل استقرار تأسیسات ساحلی نظامی و صیادی بوده است، از این رو ارزیابی تغییرات و پایداری ساحل این منطقه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این تحقیق با استفاده از دادههای ماهوارهای لندست و بهرهگیری از افزونه DSAS در حد فاصل سالهای 1989 تا 2020 تغییرات خطوط ساحلی در واحد های ژئومورفولوژی ساحلی این منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بررسیها نشان میدهد که تغییرات در کل منطقه مورد مطالعه کم و با توجه به شاخص LRR به صورت پیشروی و به میزان 07/0 متر در سال است. علاوه بر آن ارزیابی نرخ تغییرات خطوط ساحلی در منطقه مورد مطالعه نشان داد که پادگانههای دریایی پایدارترین واحد ژئومورفولوژی هستند و نرخ تغییرات آنها تنها 05/0 متر در سال است و این در حالی است که و ساحل ماسهای با 39/0 متر پیشروی در سال در رتبه بعدی و همچنین اسپیتهای ساحلی با پسروی حدود 67/0 متر در سال ناپایدارترین واحد مورفولوژی منطقه ارزیابی شدند. علاوه بر آن نتایج حاصل از روند آتی تغییرات خطوط ساحلی نشان میدهد که بندر کلات به دلیل افزایش فرآیند رسوبگذاری و پیشروی خط ساحلی احتمالا مشکلاتی در راستای بهرهبرداری از آن در آینده به وجود خواهد آمد.
خلاصه ماشینی:
علاوه بر آن ارزيابي نرخ تغييرات خطوط سـاحلي در منطقـه مـورد مطالعـه نشان داد که پادگانه هاي دريايي پايدارترين واحد ژئومورفولوژي هستند و نرخ تغييرات آنها تنها ٠/٠٥ متـر در سال است و اين در حالي است که و ساحل ماسه اي با ٠/٣٩ متـر پيشـروي در سـال در رتبـه بعـدي و همچنين اسپيت هاي ساحلي با پس روي حدود ٠/٦٧ متر در سال ناپايـدارترين واحـد مورفولـوژي منطقـه ارزيابي شدند.
Shoreline Change Envelope يافته هاي پژوهش تغييرات خطوط ساحلي در ابتدا واحدهاي ژئومورفولوژي منطقه مورد مطالعه از روي تصـاوير مـاهواره اي لندسـت اسـتخراج گرديد.
در اين اسپيت مقادير شاخص LRR ١/٠٥ متر در سال و روند آن به صورت پس روي است و در مقايسـه بـا ساير واحدهاي ژئومورفولوژي همانند پادگانه هاي دريايي و همچنين خطوط ساحلي ماسه اي، عـدد بسـيار زيادي را نشان مي دهد.
بررسي ها نشان مي دهد که روند غالب در اين منطقـه بـه صـورت پس روي خطوط ساحلي است که مقادير LRR عددي در حدود ٥/٣٣ متـر در سـال و شـاخص NSM پيشرويهاي حداکثري به ميزان ٤٥٠ متر و پـس روي در حـدود ١٥٤ متـر را نشـان مي دهـد کـه بيـان کننده تغييرات شديد خطوط ساحلي در حد فاصل سال هاي ١٩٨٩ تا ٢٠٢٠ را دارد.
روند غالب تغييرات خطوط سـاحلي در منطقه غرب تنگ به صورت فرسايشي در دوره مورد مطالعه اسـت و ميـزان ايـن پـس روي بـا توجـه بـه شاخص LRR، ١/٥ متر در سال است و با توجه به مقادير NSM بيشينه پـس روي در حـدود ٣٤٥ متـر بيشتر تجاوز نمي نمايد.
Journal of Marine Science and Engineering, 9(10): 1124.