چکیده:
آنچه میخوانید چکیدهی کتابی است که در سالهای 6631 و 7631 به صورت طرحی در راه ساده کردن عروض فارسی پیشنهاد شد و نمونهی کاملتر و علمیتر آن در سال 9731 به نام آهنگشناسی(عروض)منتشر گردید.در این مقاله،نخست اشارهای به دشواریهای عروض سنتی میشود،آنگاه روشهایی که چارهاندیشان معاصر ارائه کردهاند،مطرح میگردد و پس از نقدی گذرا روش آهنگشناسی که به گمان نگارنده تاکنون سادهترین و بسامانترین و کارآمدترین شیوه در طیفبندی و نامگذاری اوزان اشعار فارسی است،از نظر خوانندگان میگذرد.
خلاصه ماشینی:
"مسعود فرزاد سه رکن(مفاعیلن،فاعلاتن،مستفعلن)را اساس قرار داده،دیگر رکنها را از متفرعات این سه پایه دانستهاند در ضمن ارکان مختوم به هجای کوتاه را نپذیرفته و در تقطیع نیز میانهی مصراع چهار رکنی را لولای وسط نام نهاده ارکان با هجای کمتر را در اول مصراع قرار داده است(خلاف سنت معمول) الول ساتن انگلیسی نیز کوشیده است با روشی علمی اوزان را طبقهبندی نماید و چهارده رشتهی نظم به دست داده و آنها را با توجه به تعداد هجاها شمارهگذاری نموده است.
ازاینرو با بهرهگیری از جنبههای مثبت عروض سنتی و معادلسازی دکتر خانلری پنج واژههای نوا(؟-)آوا(؟--)بنوا (؟؟-)خشنوا(-؟-)خشبنوا(-؟؟-)را برگزیده آنها را بن پایهی دیگر واژه وارههای همخانوادهی خود قرار میدهیم.
لازم به ذکر است که در آهنگشناسی از جنبههای مثبت دیگر روشها استفاده شده بدون آنکه گرفتار پیچیدگیهای آنها شده باشیم از عروض سنتی برشزنی مصراع در سه یا چهار پایهی سه و چهار هجایی و بردن پایهی کوتاهتر به آخر مصراع-برخلاف روش فرزاد- برگزیده شده اما در معادلسازی گرفتار افاعیل عروضی نگاشتهایم تا در پیچ و خم زحافات نیفتیم.
؟ 4-روش کابلی:51،5،8:رشتهی پانزدهبندی پنجم آغاز پنجمین هشتبندیها 5-روش آهنگشناسی:نوای نی،بنواها،نوای نی،بنوا،آهنگ نوای نی بنواها چهار پایهی ناقص3(از دستگاه نوا بنوا) تذکر:فرزاد که به لولای وسط قائل است و اصل مصراع را چهار رکنی میداند،ارکان محذوف یا کوتاه شده را بنا به موردگاه به اول و گاه به آخر مصراع میبرد ماند دو نمونهی بالا که در اولی یک رکن محذوف و یک رکن کوتاه شده(مزاحف)در نیمهی اول مصراع دیده میشود ولی در نمونهی دوم مثل روش سنتی رکن کوتاهتر در پایان مصراع قرار گرفته است."