چکیده:
انسانها برای تداوم زندگی به شکار وابسته بوده اند ولی نقش شکار در تمدن آشور به نوعی متحول شده و به ابزاری در دست پادشاهان برای نمایش قدرت خود در قالب تصاویر شکار حیوانات قدرتمند یا صحنه های جنگ بدل گردیده است. یکی از موضوعاتی که در دوره هخامنشی در ایران به صورت نقش برجسته و یا مهر کار شده نبرد شاه با حیوان ترکیبی است. از سوی دیگر در تمدن عیلام باستان نیز این نقش به نحوی دیگر و در قالب داستان انوماالیش (Enumaleiš) و به صورت نقش برجسته اجرا شده است. با مطالعه ی تطبیقی میان اسطوره های آفرینش ایران باستان و بین النهرین می توان به مفهوم مشترک نبرد با شیر یا حیوانات ترکیبی در نقوش برجسته هخامنشی و بابلی پی برده، در این راستا، این پژوهش در نظر داشته با رویکردی تطبیقی در میان نقوش و اسطوره ها پژوهش نموده و با توجه به همسویی اسطوره های ایران و بین النهرین این سیوال مطرح است که هدف از پی ریزی این موضوع در هنر ایران و بین النهرین چه بوده است؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی و روش گردآوری مطالب کتابخانه ای بوده است. از نتایج تحقیق چنین می نماید که انگیزه هنرمندان در ایجاد این نقش برجسته ها تبیین جهان پیرامون بر مبنای دگرگونی طبیعت، باروری، حاصلخیزی و برقراری آرامش بوده، نبرد شاه با حیوان ترکیبی، اسطوره نظم و بی نظمی و تجدید آفرینش را می نمایاند و نشانی از اشتراک و وحدت فکری تمدنهای همجوار در زمینه برخورد با طبیعت و برقراری نظم در آن بوده است.
Humans have been dependent on hunting for survival, but the role of
hunting somehow changed in the Assyrian civilization, and became a tool
to show the power of kings in the form of images of hunting powerful
animals or war scenes. One of the subjects that was worked as a relief or
seal in the Achaemenid period in Iran was the king’s battle with a hybrid
animal. On the other hand, this image is demonstrated in the form of a relief
in the ancient Elamite civilization, called Enumaleis. The comparative
study of the creation myths of ancient Iran and Mesopotamia could reveal
the common concept of battle with lions or hybrid animals in the
Achaemenid and Babylonian reliefs. This research takes a comparative
approach to study motifs and myths. According to the alignment of the
myths of Iran and Mesopotamia, the question is, what was the purpose of
raising this issue in Iranian and Mesopotamian art? The research method
was descriptive-analytical and the method of data collection was librarybased.
The results of the research showed that the artists’ motivation in
creating these reliefs was to explain their surrounding world based on the
transformation of nature, fertility, and peace. Also, the king’s battle with
the hybrid animal has illustrated the myth of order and disorder and good
and evil, which has been the commonality and intellectual unity of
neighboring civilizations in dealing with nature and establishing order in
it.
خلاصه ماشینی:
مفهوم نبرد در اسطوره هاي ايران و بين النهرين با تاکيد بر نقش برجسته هاي هخامنشي، آشوري و بابلي عليرضا خواجه احمد عطاري ١ فرزانه بختياري ٢ چکيده انسـانها براي تداوم زندگي به شکار وابسته بوده اند ولي نقش شکار در تمدن آشور به نوعي متحول شده و به ابزاري در دسـت پادشـاهان براي نمايش قدرت خود در قالب تصـاوير شـکار حيوانات قدرتمند يا صحنه هاي جنگ بدل گرديده است .
با مطالعه ي تطبيقي ميان اسـطوره هاي آفرينش ايران باسـتان و بين النهرين مي توان به مفهوم مشـترک نبرد با شـير يا حيوانات ترکيبي در نقوش برجسـته هخامنشـي و بابلي پي برده ، در اين راسـتا، اين پژوهش در نظر داشته با رويکردي تطبيقي در ميان نقوش و اسـطوره ها پژوهش نموده و با توجه به همسـويي اسطوره هاي ايران و بين النهرين اين سـئوال مطرح اسـت که هدف از پيريزي اين موضـوع در هنر ايران و بين النهرين چه بوده است ؟ روش تحقيق در اين پژوهش توصــيفي – تحليلي و روش گردآوري مطالب کتابخانه اي بوده اســت .
در اين راستا، اين پژوهش در نظر دارد بارويکردي تطبيقي در ميان نقوش و اسـطوره ها به اين سـوال پاسخ دهد که چه مفهومي در نقش نبرد شـاه با شـير(حيوانات ترکيبي) نهفته است ؟ چرا اين مفهوم در دو تمدن ايران و بين النهرين وجود دارد؟ شـــکـار و نبرد هر دو امري ضـــروري و مهم براي تمـدنها بوده اســـت و هخامنشيان ، بابليان و آشوريان از اين موضوع اطلاع داشتند و در نقوش برجسته ها، مهرها و الواح آنها به خوبي نمايش داده شده است .