چکیده:
در کتاب تاریخ ادبیات ایران و جهان(2)در بررسی اوضاع ادبی عصر قائممقام،کتاب حاجیبابای اصفهانی به اختصار معرفی شده است.بر این رمان که از جمله شاهکارهای قرن سیزدهم است، فواید داستانی و زبانی زیادی مترتب است.نویسنده کوشیده است،با بررسی عناصر داستانی آن،زوایایی از ابعاد هنری کتاب را بر ما معلوم دارد.
خلاصه ماشینی:
"نقد ادبی نیز هرگز از این مرز عبور ناپذیری که اصول و قوانین ادب
نماند که این کتاب را میرزا خود از ترجمهی فرانسوی آن به فارسی
«اینک مقدمه:کتاب حاجی بابا در اصفهان که از زبان انگلیسی به
حواله به مؤلف اصلی شده و نسخهی حاجی بابا در لندن نسخهی دیگر
داستان از زبان شخصیت اصلی یعنی خود حاجی بابای اصفهانی
حاجی بابا پس از این رسوایی به قم میرود و در یکی از حجرههای
حاجی مجددا عزم سفر میکند و این بار عازم بغداد میشود.
حاجی بابا پس از نوشتن این کتابچه،به همراهی میرزا فیروز وارد
در این رمان،نویسنده کوشیده است که خود را در داستان پنهان
در این راه حاجی بابای اصفهانی،شخصیتی است پویا.
آنها ایجاد میکرد،از او بسیار متنفر بودند،مخصوصا میرزا حاجی بابا
در بخش پایانی سرگذشت حاجی بابا اصفهانی ذکر شده است که
حاجی بابا ایلچی بزرگ ایران به لندن میرود و در حقیقت منشی و
میرزا ابو الحسن خان شیرازی،برادرزادهی حاجی ابراهیم کلانتر را با
انتخاب کرد و او به همراه ابو الحسن خان به ایران آمد.
ماه اقامت میرزا ابو الحسن خان ایلچی کبیر،میزبان او بود و از تمام رمز
اوزلی و ابو الحسن خان در سال 0181 م از لندن به مقصد ایران بیرون
ظاهرسازیهای ریاکارانه،در دل شاه جایی برای خود باز کرده بود.
گاولد در مورد میرزا ابو الحسن خان مینویسد:«میرزا
میرزا ابو الحسن تمام ایامی که در بمبئی بود و نیز مدت 9 ماهی که
طومار زندگی ننگین میرزا ابو الحسن خان در سال 2621 هـ."