چکیده:
حیات معنوی در دین اسلام به معنی ایمان و اعتقاد به خدای یگانه و گردن نهادن به تعالیم الهی به همراه التزام عملی و اخلاقی به اوامر خدا برای نیل به سعادت میباشد که خداوند در قرآن کریم این حیات را حیات طیّبه نامیده و تبیین این حیات و راه رسیدن به آن در آثار اندیشمندان و عرفای اسلامی به صورت مفصّل بیان شده است. از نظر قرآن، حیات معنوی در سایة انجام دستورات الهی، بازگشت به سوی خدا و اسوه قرار دادن پیامبر (ص) در زندگی، پرورش اخلاقی و در سایه توفیق الهی شکل میگیرد؛ به طور کلّی ارتقای معرفت بالله، تقویت ایمان و تقوا، تبعیّت از پیامبر اسلام (ص) به عنوان اسوة حسنه، ایجاد انگیزه برای رشد معنویّت اصیل دینی، پرورش فضایل اخلاقی و مبارزه با رذایل برای رسیدن به سعادت دنیا و آخرت است. روش تحقیق بر مبنای توصیفی– تحلیلی صورت گرفته است.
خلاصه ماشینی:
(آنترمن، 53:1357) اما در مسیحیت کتابها و مقالات زیادی در مورد حیات معنوی نوشته شده که همگی یا صبغة عرفانی دارند یا اخلاقی – عرفانی هستند که مضامین اکثر آنها اتّحاد با پدر، تشبّه به مسیح، نزول روحالقدس و فیض الهی و دعا، که انسان از طریق آنها می تواند به حیات معنوی دست یابد، مشهورترین کتاب در این باره از «اِولین آندرهیل» هست به نظر او برای تحقق حیات معنوی ابتدا باید به خدا رو کنیم؛ سپس ابعاد وجودی خود را با او هماهنگ سازیم و صفات عاریتی از جمله خشم وخشونت خودخواهی و حبّ و بغض را از خود تهذیب کنیم؛ آن وقت حیات معنویِ بانشاط و خلاقانه که حاکی از تحوّل درونی است در زندگی ما ظهور خواهد کرد و نشانۀ دیگر این حیات، دعا کردن هست؛ زیرا دعا وسیلة هماهنگی متواضعان، روح بشری با منبع حیات است.
با بررسی پژوهشهای انجام شده در این موضوع یا موضوعات مشابه آن، درمییابیم که این نوشتهها فقط از یک زاویه به آن نگریستهاند؛ از جمله مقالات زیر: خدایار، در مقالهای با عنوان «تأثیر اعمال صالح در زندگی معنوی از دیدگاه قرآن» که در فصلنامة اخلاق پزشكي، سال هشتم، شماره بیست وهفتم، بهار 93 چاپ شده است بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که از منظر قرآن کدام رفتارها و اعمال، صالح محسوب میشود و تأثیر جدّی بر طهارت و معنویت زندگی دارد و باعث سلامت و صلاحیّت فرد و جامعه اسلامی میگردد و چه اعمالی در تقویّت اخلاقی و ایمانی او مؤثّر است؟ ایشان در این مقاله فقط به نقش اعمال صالح پرداخته در حالیکه حیات معنوی مؤلّفههای زیادی دارد و از منظر قرآن کریم انسان باید از زوایای مختلف برای رسیدن به این نوع حیات تلاش کند.