چکیده:
پژوهش حاضر درصدد تبیین ساختارهای کلامی تاثیرگذار درنهضت عاشوراست . ازآنجاکه قیام عاشورا همواره باآمیزه ای ازعشق ودلدادگی همراه بوده است ،مقوله های فلسفی وعقلانی،کمترمجال ورود به ساحت آن راپیداکرده اند.بنابراین ضرورت پژوهشهایی از این دست رخ می نماید وجریان عاشورا را درعرصه های متفاوتی قرارمی دهد. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی ،تحلیلی وگردآوری اطلاعات کتابخانه ای ونیزفیش برداری ازطریق مطالعه منابع مربوط وهمچنین بکارگیری نرم افزارهای گوناگون کلامی وتاریخی وجستجوی اینترنتی درصدد اثبات این فرضیه است که تمام فعلها وترک فعلهای امام حسین(ع) مبنای عقلانی وکلامی داشته است . دستاوردپژوهش ،یابش این واقعیت است که علم کلام باتوجه به ساختمان عقلانی محکمی که دارد باتمام قوا ازشالوده نهضت وحتی فرهنگ عاشورا پشتیبانی می کند. زیرا از یک سو بااستفاده از عقل واستدلال ، اصول اعتقادی اسلام که امام حسین(ع) مستجمع آنهاست رابه اثبات می رساند وازسوی دیگر راه رابرای مناظرات علمی ،عقلی وفلسفی پیرامون تفکر عاشورا باز می نماید.
خلاصه ماشینی:
براي مثال در اين که "حيطه علم امام (ع ) چيست ؟ " راي واحدي در بين نيست ; گروهي از عالمان بـر ايـن اعتقادنـد کـه امـام (ع ) عـلاوه بـر علـم بـه احکـام شــريعت ، بــه تمــامي حــوادث گذشــته ، حــال و آينــده علــم دارد، مگــر در امــوري کــه از اختصاصات علم الهي است ، مانند زمان فرارسيدن قيامت ، يا در دايره بدائات واقع مي شـود.
اما از سوي ديگـر، امـام (ع ) بـه عنـوان يک وظيفه و تکليف الهي موظف به انجام دادن ايـن سـفر بـوده اسـت تـا بـا تحمـل تمـامي مصائب و سختيهاي آن و به بهاي ريخته شدن خون خود و جمعي از بهترين افراد خانـدان و يارانش براي اسلام ، که مي رفت در پي به حکومت رسـيدن يزيـد حقيقـت اصـيل خـود را مسخ شده بيابد ،حياتي تازه بخشد.
براساس نظريه دوم ، هرچند امام حسين (ع ) مـي دانسـته اسـت کـه سـرانجام روزي بـه دست مخالفان دين خدا به شهادت خواهد رسيد، زمان اين امر بر او آشکار نبوده است و بـه همين دليل در آغاز نهضت خود مساله شهيد شدن او در طول قيام به همان اندازه در نظـر او محتمل بوده است که کشته شدن هر فرمانده نظامي در طول جنـگ محتمـل اسـت .