چکیده:
از قرن هـــا پیش دانســـته شـــده بـــود کـــه رنـــگ میتوانـــد تاثیر فـــوق العـــادهای بر احساســـات، هماهنگـــی درون و حتـــی ســـلامتی داشـــته باشـــد. عنصـــر رنـــگ مقولـــهای اســـت کـــه در زمینه هـــای مختلـــف، بـــروی آن مطالعـــه شـــده و کاربرد هـــای رنگی تـــا حـــدودی در زمانها و بافت هـــا مختلـــف مشـــخص گردیـــده اســـت. از میـــان آفرینش هـــای انســـان، معمـــاری کامل تریـــن و جامع تریـــن هنـــر اســـت و بنابرایـــن در هنرها موقعیـــت محـــوری دارد. معماری نمایش دهنـــده گوناگونـــی ابزار هـــا و تعـــدد حـــالات رســـیدن بـــه وحـــدت اســـت. معمـــاری ایـــران همیشـــه دارای معنـــا بـــوده، چرا که در ایران بعلت درخشـــندگی شـــدید اشـــعه آفتاب در اکثـــر پهنـــه این ســـرزمین و شـــفافیت هـــوا در مناطـــق مرتفع و تجزیـــه نور و نیاز به زیســـتن بـــه فضاهای روشـــن به عنـــوان جزئـــی از زندگـــی ایرانیان در سراســـر تاریـــخ بوده. نور ســـمبل وجـــودی و یـــک حضـــور روحانی در ســـختی مـــاده نفـــوذ کـــرده و آن را تبدیل بـــه یک صورت شـــریف و زیبا و شایســـته که محل اســـتقرار روان انسانی باشـــد که جوهر او نیز ریشه در عالم نـــور دارد، عالمـــی کـــه جز عالـــم روح نیســـت و در کل حضور نور به شـــیوه هوشـــمندانهای در جهـــت انتقـــال مفاهیم معنوی در ایران اســـتفاده شـــده اســـت. بـــا توجه به اینکـــه رنگ و نور از جملـــه مهمتریـــن و موثرتریـــن ابعـــاد دخیل در معماری ســـنتی ایـــران به شـــمار میآید، در تحقیـــق پیش رو، به بررســـی و شـــناخت هرچه بیشـــتر مفاهیمـــی همچون نور، رنـــگ، فضا و معمـــاری کلاســـیک ایـــران پرداختـــه شـــده، کـــه در این روند مســـجد کبـــود تبریـــز نیز جهت تکمیـــل مطالعـــات بـــه عنـــوان نمونه موردی انتخاب گشـــته اســـت.