چکیده:
هدف از بررسی موضوع «دلیل انسداد» این مطلب است که آیا همانگونه که «ظن خاص» حجت است، «ظن عام» هم حجت است یا خیر؟ در صورتیکه ظن عام حجت باشد مجتهد از دایره بزرگتری نسبت به ادله برخوردار است. اگر چه امروزه در بین اصولیین کسی قائل به حجیت ظن مطلق نیست و به نوعی از گذشته تا به حال «انسدادی ها» خود در عمل «انفتاحی» بوده اند. که در عصر معاصر فقط حضرت آیت الله شبیری زنجانی است که طرفدار نظریه انسداد است که در واقع وقتی ایشان به ادله انسداد و عمل به ظن عام می رسد، به شکل انفتاحی عمل می کند که در این تحقیق بررسی می شود. اما بررسی ادله انسداد از جهت علمی دارای ارزش و ذهن پژوهشگر را ارتقا می بخشد تا در مواجه با ادله مختلف چگونه بتواند استنباط کند اگر چه فواید کاربردی مختصری نیز دارد که در این تحقیق بدان می پردازیم. رویکرد این تحقیق بررسی آثار و نوشتجات علمای اصولی در قرون مختلف و از پیدایش علم اصول در نزد شیعه تا به امروز است. طرفداران جدی نظریه دلیل انسداد مرحوم ابن قبه در قرن چهارم (ابوجعفر محمد بن عبدالرحمان بن قِبه رازی، معروف به اِبْنِ قِبه رازی متکلم امامی) و میرزای قمی (میرزا ابوالقاسم بن حسن معروف به «میرزای قمی») صاحب آثار مختلف اصولی و فقهی در قرن دوازدهم بوده است. و شیخ انصاری به شکل بسیار عالمانه و مفصل تحت عنوان دلیل انسداد آن را به خوبی پردازش کرده است.
The purpose of examining the issue of "the reason for obstruction" is whether "general suspicion" is also evidence just as "specific suspicion" is evidence or not? If general suspicion is evidence, mujtahid has a larger circle than evidence. In the contemporary era, only Ayatollah Shabiri Zanjani is a supporter of the theory of obstruction, which in fact, when he comes to the evidence of obstruction and acting on public suspicion, he acts in an open manner, which is investigated in this research. But examining evidence of obstruction is valuable from a scientific point of view and improves the mind of the researcher so that he can make inferences when faced with different evidence, although it also has brief practical benefits that we will discuss in this research. The approach of this research is to examine the works and writings of Usul scholars in different centuries and from the emergence of the science of Usul in the eyes of the Shiites until today. The serious supporters of the theory of the reason for the obstruction of the late Ibn Quba in the fourth century (Abu Jaafar Muhammad bin Abdul Rahman bin Quba Razi, known as Ibn Qaba Razi, the Imami theologian) and Mirza Qomi (Mirza Abul Qasim bin Hasan known as "Mirza Qomi"), the owner of various theoretical and jurisprudential works in It was the twelfth century.
خلاصه ماشینی:
و مي نويسـد عمده ترين مقدمه دليل انسـداد اثبات ناگشـوده بودن باب علم و علمي اســـت وآقاي دکتر فيض در مقـاله خود عهـده دار اثبـات اين مهم بوده و محور مطلـب او رد حجّيـت خبر واحد و ظواهر کتاب اســت و هدف او به کرســي نشــاندن حجّيت مطلق ظن مي باشــد و اين کار را خدمت به عالم فقه و مشکل گشاي بسياري از مباحث اقتصادي و سياسي دانسته است .
و معتقد است که در اين زمينه بايد به طور مبسوط بحث نمود وبه سوالاتي از قبيل : تعريف لغوي و اصـطلاحي ظن چيسـت ؟ انواع آن کدامند؟ آيا حجّيت دارد يا نه ؟ در صـورت حجّيت ، حجّيت آن از باب کشف است يا حکومت ؟ و اين ظنون چه نقشي در جريان انسداد دارند؟ در يک بخش به اين سـوالات پاسـخ داده و در بخش ديگر تحقيقي در نفس دليل انسـداد صـورت گرفته ؛ مي نويسـد: «دليل انسـداد يکي از مباحث و اصـطلاحات اصـولي اسـت که سـابقه طرح آن در اصـول به تدوين و تاسـيس علم اصـول مي رسـد حجيت آن بنا بر نقل بســياري از بزرگان از باب حکومت اســت و در تعداد مقدمات آن اختلاف شــده اما آنچه که بيشــتر بزرگـان بر آن اتفـاق نظر دارـند چهـار مقـدمـه اســـت .
نظريه انسداد: بسـته بودن راه تحصـيل علم و علمي (ظنّ خاص ) به احکام شـرعي ، مقابل انفتاح راِ انسـداد ميگويند که از عناويني اسـت که در کتاب هاي اصولي متأخّر طرح شده و از آن در علم اصول و در قسمت بحث حجّيت خبر واحد سخن رفته است .