چکیده:
پژوهش حاضر بهمنظور تعیین اثربخشی آموزش خودنظمدهی هیجانی بر شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانشآموزان پسر با نشانههای قلدری انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، از نوع آزمایشی و با طرح پیشآزمون-پسآزمون با گروه گواه و دورۀ پیگیری دوماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل دانشآموزان پسر با نشانههای قلدری دورۀ متوسطۀ اول شهر یاسوج در سال تحصیلی 1398-1397 بود. نمونۀ پژوهش 40 نفر از دانشآموزان دارای علائم و نشانههای قلدری بودند که به روش تصادفی چندمرحلهای انتخاب شدند و بهصورت تصادفی، در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند (هر گروه 20 نفر). ابزارهای پژوهش شامل سه پرسشنامۀ قلدری ایلینویز (IBS)، شایستگی اجتماعی (SCQ) و ابرازگری هیجانی (EEQ) بود. پیش از شروع مداخله، پیشآزمون برای هر دو گروه اجرا شد. سپس گروه آزمایشی به مدت 9 هفته تحت آموزش خودنظمدهی هیجانی قرار گرفت، اما گروه گواه، مداخلهای دریافت نکرد. پس از شروع مداخله 4 دانشآموز در گروه آزمایش و 3 دانشآموز در گروه گواه ریزش داشتند. در پایان مداخله، از هر دو گروه پسآزمون گرفته شد و بعد از گذشت 2 ماه از اجرای پسآزمون، از هر دو گروه آزمون پیگیری بهعمل آمد. دادههای پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر با استفاده از نرمافزار آماری SPSS23 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان میدهد آموزش خودنظمدهی هیجانی بر شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانشآموزان پسر با نشانههای قلدری بهطور معناداری اثر دارد (001/ 0>p). بدینصورت که این مداخله توانسته به افزایش شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانشآموزان پسر با نشانههای قلدری منجر شود. براساس یافتههای پژوهش حاضر، آموزش خودنظمدهی هیجانی با بهرهگیری از فنونی مانند مهارتهای کنترل خشم، آموزش آگاهی هیجانی، افزایش احساسات مثبت و بازشناسی هیجانها میتواند روشی کارآمد برای بهبود شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانشآموزان پسر با نشانههای قلدری باشد.
The present study was conducted to determine the effectiveness of emotional self-regulation training on social competence and emotional expressiveness in male students with signs of bullying. It was an experimental study with pretest, posttest, control group, and two-month follow-up period. The statistical population of the study included male students with signs of bullying in the first secondary school of Yasouj during the academic year 2018-2019. The research sample included 40 students with signs of bullying, who were selected through multistage random sampling and randomly divided into an experimental group and a control group (each group consisted of 20 students). The research instruments included questionnaires on Illinois Bullying Scale (IBS), Social Competence (SCQ), and Emotional Expressiveness (EEQ). The pretest was administered to both groups before the intervention began. Then, the experimental group received emotional self-regulation training for nine weeks, while the control group received no intervention. After the intervention, 4 students in the experimental group and 3 students in the control group fell. At the end of the intervention, a posttest was administered in both groups, and two months after the posttest, the follow-up test was also administered. The data of the study were analyzed by repeated measures ANOVA using SPSS23 software. The results showed that the emotional self-regulation training had a significant effect on social skills and emotional expressiveness in male students with signs of bullying. Thus, this intervention was able to increase the social competence and emotional expression of male students with signs of bullying. The findings of the present study suggest that emotional self-regulation training can be used as an efficient method to improve social competence and emotional expression in male students with signs of bullying by using techniques such as anger control skills, emotional awareness training, increasing positive emotions, and recognizing emotions.
خلاصه ماشینی:
نتایج پژوهش شباهنگ ، صدیقیان ، رحیمی نژاد و سلطانی (١٣٩٨)، لانگ (٢٠١٨) و کلسی ، زمان و دالایر (٢٠١٧) نشان می دهد دانش آموزان با علائم قلدری در عمل نظم جویی و نظم دهی هیجانی با مشکل مواجه هستند و این روند آسیب های هیجانی و اجتماعی زیادی را به آنان وارد 1.
از سوی دیگر، کارایی بالینی این مداخله برای بهبود مؤلفه های هیجانی ، ارتباطی ، روان شناختی و فیزیولوژیک افراد مختلف تأیید شده است (اصغری و ایرانمنش ، ١٤٠٠؛ قربانی ، کاظمی زهرانی ، محمدی و ابراهیمی جوزدانی ، ١٣٩٨؛ کینی ، بارخوس و کلامپ ، ٢٠١٩؛ مالسزا، ٢٠١٩؛ کیروان ، اسونسون ، پیکت و پارخیل ، ٢٠١٩؛ بنفر، باردین و کلامس ، ٢٠١٨؛ وارد سیساسکی ، وینر، دراپا و نادورف ، ٢٠١٨).
براساس مطالب ذکرشده پژوهش پیش رو به این سؤال پاسخ داده است که آیا آموزش خودنظم دهی هیجانی بر احساس شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانش آموزان پسر با نشانه های قلدری تأثیر دارد.
بحث و نتیجه گیری پژوهش حاضر به منظور تعیین اثربخشی آموزش خودنظم دهی هیجانی بر شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانش آموزان پسر با نشانه های قلدری انجام شده است .
نتایج نشان می دهد آموزش خودنظم دهی هیجانی بر شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانش آموزان پسر با نشانه های قلدری به طور معناداری مؤثر است که این تأثیرات در مرحلۀ پیگیری نیز تداوم داشت .