چکیده:
رسانه ها بر فرهنگ تغذیه و آداب تغذیه اثر دارند، اما به نظر می رسد که برنامه مدون، منسجم و دارای راهبردی سازمان یافته برای محتوای برنامههای تغذی های رسانه ای در ایران وجود نداشته باشد. خلاء نظارت مدیریت یافته بر تولیدات رسانه ای و محتوای ارائه شده، مساله بزرگی است که می تواند به فرهنگ مخاطب و در نهایت جامعه آسیب برساند. هدف پژوهش حاضر، تحلیل نحوه بازنمایی غذا و چگونگی محتوای برنامههای تغذیه ای تلویزیون داخلی ایران است. روش تحقیق مبتنی بر رویکرد تحلیل محتوای کیفی است. در این مطالعه بر اساس روش مایرینگ دادهها ضبط و گردآوری، پیاده سازی، تقلیل، استنباط و تحلیل میشوند. برای جمع آوری داده ها، سه برنامه از شبکه های فارسیزبان داخلی بهعنوان نمونه انتخاب شده است. روش نمونه گیری هدفمند انتخابی است. یافتهها نشان داد 6 مقوله نمود فرهنگ در برنامه های غذایی تلویزیونی، طبخ غذا، جامعه شناسی تغذیه، وضعیت تجملگرایی، اوقات فراغت و ظاهر و ساخت برنامه همراه با زیرمقوله های آنها در برنامه های تغذیه ای تلویزیون داخلی نمایش داده شده است. از بررسی برنامه های این پژوهش مشخص شد وضعیت برنامه های تغذیه داخلی شامل مواردی چون الگوسازی و بازنمایی فرهنگ، نمایش تجمل گرایی، حضور دین در حوزه تغذیه، نادیده گرفتن طبقات اجتماعی و نبود جلوههای بصری است. تلویزیون در انتقال ارزش ها، تغییر نگرش و رفتار و هدایت سبک زندگی و فرهنگ جامعه نقش پررنگی دارند. شیوه تغذیه میتواند باعث تغییر در تفکر، عادات، ارزش های جوامع شده و درنهایت بر فرهنگ اثر بگذارد. لازم است سیاستها و راهبردهای تولیدات برنامههای غذایی سالم در رسانه در راستای حفظ هویت فرهنگ تغذیه ایرانی با توجه به مسائل اجتماعی و اقتصادی نظارت کافی و دقیقی بر برنامهها داشته باشند.
The media have an impact on nutrition culture and eating habits, but there does not seem to be a well-codified, coherent, and strategic program for the content of media nutrition programs in Iran. Lack of oversight of media productions and content is a big issue that can damage the culture of the audience and society. The purpose of this study is to investigate the current situation and how the content of television nutrition programs and their role in culture is.The research method is based on the qualitative content analysis approach. Data are recorded and collected, implemented, reduced, deduced, and analyzed based on the method of Mayring. Three programs from Persian language networks were selected as sample. The purposeful sampling method is selected.The results showed 6 categories of culture manifestation in TV food programs, cooking, nutrition sociology, luxury status, leisure, and the appearance and construction of programs along with their subcategories in food TV programs were displayed. It was found that the status of food TV programs includes: modeling and representing culture, showing luxury, the presence of religion in the field of food, ignoring social classes and the lack of visual effects.Television plays an important role in transmitting values, changing attitudes and behaviors, and guiding the lifestyle and culture of society. Food can change the thinking, habits, values of societies. It is necessary for healthy food programs in the media to preserve the identity of the Iranian food culture to have sufficient and accurate monitoring of the programs.
خلاصه ماشینی:
اگـر در ارائـه محتـواي برنامه هـاي غذايـي تلويزيـون نظـارت دقيـق نباشـد و راهبـرد مدونـي در چگونگــي محتواهــا بــراي توليــدات برنامه هــاي رســانه اي در اختيــار توليدکننــدگان نباشــد 150 ممکــن اســت موجبــات تغييــرات فرهنگــي جامعــه را باعــث مي شــود؛ بنابرايــن بررســي و تحليـل بازنمايـي غـذا و فرهنـگ تغذيـه اي ارائه شـده در رسـانه مسـأله اي مهـم اسـت تـا از آن طريـق بـه محتـواي ارائـه شـده در برنامه هـا و نـکات قـوت و ضعـف آن هـا پـي بـرد تـا بتـوان بــا برنامه ريــزي و مديريــت هوشــمندانه فرصت هــا و تهديدهــا را شناســايي کــرد و برنامــه اي توليــد کــرد کــه در جهــت حفــظ و نگهــداري فرهنــگ و هويــت ايرانــي باشــد.
‐ تحليل زيرمقوله نمايش و آموزش غذاهاي ارزان در برنامه هــاي غذايــي بررســي شــده از شــبکه هاي داخلــي مشــاهده شــد در برنامه هــاي بــه خانـه بـر ميگرديـم و صبحـي ديگـر غذاهايـي آمـوزش داده شـده اسـت کـه از مـواد اوليـه ارزان تهيــه مي شــوند.
‐ تحليل زيرمقوله نمايش و آموزش غذاهاي آرام پز در برنامه هــاي غذايــي بررســي شــده از شــبکه هاي داخلــي مشــاهده شــد در برنامه هــاي ســيماي خانـواده ، بـه خانـه بـر ميگرديـم و صبحـي ديگـر غذاهايـي آمـوزش داده شـده اسـت کـه مـدت زمان تهيـه آنهـا طولانـي اسـت .
از آنجـا کـه غـذا در مراســم و آداب و رســوم مذهبــي هميشــه جايــگاه خاصــي دارد در برنامه هــاي رســانه داخلـي سـعي شـده بـا اسـتفاده از غذاهـاي نشـان داده شـده و بـه اعتقـادات و اعمـال مذهبـي اشـاره شـود و افـراد جامعـه را بـا سـبک زندگي ايرانـي ‐ اسـلامي از ايـن طريـق آشـنا کنـد.