چکیده:
شیوع بیماری های مسری، تهدیدی علیه امنیت سلامت اشخاص در جامعه است. از اینرو کنترل رفتار بیماران، محدودسازی آنها و جلوگیری از انتشار بیماری از مهمترین مسائل در حوزه فقه پزشکی شمرده می شود. در راستای کنترل و پیشگیری از بیماری های مسری توجه به مسئولیت مدنی و کیفری شخص منتقل کننده امری ضروری است. این پژوهش در جستجوی این سوال اصلی بود که مسئولیت فقهی-حقوقی منتقل کننده بیماری مسری چیست؟ یافته های تحقیق که به شیوه توصیفی-تحلیلی نگارش یافته بیانگر آن است که منتقل کننده بیماری مسئولیت مدنی و کیفری را با شرایطی داراست. فقهای امامیه بر اساس مبانی فقهی و حقوقی، درباره مسئولیت کسی که دیگری را به بیماری مسری آلوده می کند اظهارنظر کرده اند و با وجود هر یک از آنها منتقل کننده را مسئول جبران دانسه اند. در باب مسئولیت دولت نیز باید گفت: دولتها با توجه به اقتدار حاکمیتی که برای خود قائل هستند این امکان را دارند که با انجام تدابیری از همه گیری بیماری هایی که بصورت سریع سرایت میکند جلوگیری کرده و درصورتیکه در انجام این وظیفهی خود دچار کوتاهی شوند، ملزم به جبران خسارات کلیه ی زیاندیدگان خواهند بود. از اینرو مسئولیت مورد پذیرش مسئولیت محض است.
The spread of infectious diseases is a threat to the health and safety of individuals in society. Therefore, controlling patients' behavior, limiting them and preventing the spread of the disease are considered as the most important issues in the field of medical jurisprudence. In order to control and prevent infectious diseases, it is necessary to pay attention to the civil and criminal responsibility of the transmitter. This research was looking for the main question: what is the jurisprudential-legal responsibility of transmitting a contagious disease? The findings of the research, which are written in a descriptive-analytical manner, indicate that the transmitter of the disease has civil and criminal responsibilities with conditions. Imami jurists have commented on the responsibility of someone who infects another with a contagious disease based on the principles of impermissibility, abuse or deviance, and attribution, and in spite of each of them, they have made the transmitter responsible for compensation. Regarding the responsibility of the government, it should be said: the government can, by resorting to its authority and powers, prevent the spread of infectious diseases to a large extent, and in case of negligence in performing its duties and responsibilities, should be responsible for compensating the victims. Hence the accepted responsibility is pure responsibility.
خلاصه ماشینی:
مسئوليتهاي فقهي و حقوقي انتقال بيماريهاي مسري سيد مجتبي سجادي ١ محمد حسن شيباني فر٢ تاريخ دريافت : ١٤٠١/٤/١٠ عليرضا پوربافراني ٣ 4 تاريخ پذيرش : ١٤٠١/٦/٧ قاسم جعفري حيدر اميرپور٥ چکيده شيوع بيماري هاي مسري، تهديدي عليه امنيت سلامت اشخاص در جامعه است .
در باب مسئوليت دولت نيز بايد گفت : دولتها با توجه به اقتدار حاکميتي که براي خود قائل هستند اين امکان را دارند که با انجام تدابيري از همه گيري بيماري هايي که بصورت سريع سرايت ميکند جلوگيري کرده و درصورتيکه در انجام اين وظيفه ي خود دچار کوتاهي شوند، ملزم به جبران خسارات کليه ي زيانديدگان خواهند بود.
بررسي اصل مسئوليت اشخاص از اين باب است که مباني فقهي انتقال بيماري هاي مسري منطبق بر يکي از مباني خواهد بود.
هر کدام از اين بيماريها در مقاطع مختلف تاريخي در کشور ايران شايع شده است (ميرصالحيان ،دالوند ،١٣٩٧،ص ٢٣٧) ٣-مباني اصل مسئوليت اشخاص بررسي اصل مسئوليت اشخاص از اين باب است که قواعد فقهي انتقال بيماري هاي مسري منطبق بر يک يا چند مورد از مباني خواهد بود.
بر اساس فقه اماميه ، اصل مسئوليت افراد در آسيبهاي وارده به سايرين از سه ١٦٥ مبنا سرچشمه مي گيرد: ٣-١-عدم جواز عمل هر گاه منشاء عمل زيانبار، عمل غيرمجاز و نامشروعي باشد ضمان مطلقا ثابت است زيرا در اين صورت عرف صدمه را به عامل غيرمجاز مستند مي داند مگر آنکه حادثه به عامل قويتري منتسب گردد.
بررسي اصل مسئوليت اشخاص از اين باب است که مباني فقهي انتقال بيماري هاي اپيدمي منطبق بر يکي از مباني خواهد بود.