چکیده:
در جهان هستی، حیات همة موجودات زنده بر زندگی یکدیگر تأثیر میگذارد. محیط زیست ظرف کمال انسان است و باید به آن توجه شود تا بتواند کمال انسان را به ظهور برساند. از این رو، شایستگی حفاظت و مراقبت را دارد. وخامت بحرانهای محیطزیستی تا حدی است که حیات انسان و سایر موجودات بر کره خاکی را به مخاطره انداخته است. از منظر قران کریم مالکیت همه اشیاء خدا است و مالکیت انسان نسبت به اموال مالکیت قراردادی است. بنابراین، تبیین اخلاق محیطزیستی براساس مفهوم خداباوری میتواند رهیافت فراگیرتری نسبت به تعامل انسان با محیطزیست طبیعی فراهم آورد. در این مقاله، با رویکرد توصیفی- تحلیلی سعی برآن است با تکیه بر قرآن کریم و آموزههای وحی، تأثیر اعتقاد به خدا و وحی در حفظ محیط زیست مورد بررسی واقع گردد. انسان خداشناس در صدد است که با عمل به آموزههای قرآن کریم در حفظ و نگهداری محیط زیست کوشا باشد، زیرا خدا را ناظر بر رفتار خود با طبیعت میداند و به عنوان حق جمعی به محیط زیست مینگرد و مانع از پایمال شدن حق دیگران میگردد.
In the universe, the life of all living beings affects each other's lives. The environment is a vessel of human perfection and must be considered in order to bring about human perfection. Hence, it deserves protection and care. Environmental crises have worsened to the point that they have endangered human and other life on Earth. According to the Holy Qur'an, all things belong to God, and human ownership of property is contractual. Therefore, explaining environmental ethics based on the concept of theism can provide a more comprehensive approach to human interaction with the natural environment. In this article, with a descriptive-analytical approach, we try to study the effect of belief in God and revelation in preserving the environment by relying on the Holy Quran and the teachings of revelation. The theologian seeks to preserve the environment by following the teachings of the Holy Qur'an, because he considers God to be in control of his behavior with nature, and he views the environment as a collective right and prevents the rights of others from being violated.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله ، با رویکرد توصیفی -تحلیلی سعی برآن است با تکیه بر قرآن کریم و آموزه های وحی ، تأثیر اعتقاد به خدا و وحی در حفظ محیط زیست مورد بررسی واقع شود و به این مهم رسیده که خداوند، طبیعت و محیط زیست را برای انسان آفریده و او ضمن آنکه حق تصرف در آن را دارد، در عین حال موظف است با طبیعت ، همچون عطیه الهی برخورد کند و در حفظ و آبادانی آن کوشیده و همواره عالم هستی را عزیز بدارد و همچنین آگاه باشد که حق استفاده از محیط زیست ، اختصاص به یک نسل ندارد، از این رو، باید بهره برداری از آن اصولی و عادلانه باشد؛ با چنین رویکردی، انسان خداشناس درصدد است که با عمل به آموزه های قرآن کریم در حفظ و نگهداری محیط زیست کوشا باشد، زیرا خدا را ناظر بر رفتار خود با طبیعت می داند و به عنوان حق جمعی به محیط زیست می نگرد و مانع از پایمال شدن حق دیگران می گردد.
پیشینۀ پژوهش پیرامون اخلاق زیست محیطی پژوهش هایی انجام شده است که برخی از آنها عبارتند از: «بهره گیری شایسته از محیط زیست با الهام از تعالیم اسلام » (١٣٧٨) نوشتۀ محمد ربانی ، «رویکردهای نوین به درون مایه های دینی در حفاظت محیط زیست » (١٣٨٦) نوشتۀ امیرحسین صادقی ، «اخلاق زیست محیطی و توسعه پایدار از دیدگاه اسلام » (١٣٩٢) نوشتۀ یاسر و حامد زهتاب یزدی، «تأثیر باور دینی در نحوه برخورد با محیط زیست » (١٣٩٤) نوشتۀ مریم رفیعا و نفیسه ساطع ،«نگرش و اهمیت اسلام به محیط زیست » (١٣٩٦) نوشتۀ طاهره محمدی و مهری اذانی ؛ و مقالات و پژوهش های بسیاری دیگر در این مضمون و محتوا نوشته شده اند؛ اما وجه افتراق مقالۀ حاضر با پژوهش های انجام شده ، در آن است که ضمن بررسی دیدگاه قرآن نسبت به محیط زیست ، به تحلیل و بررسی نقش خداباوری و خداشناسی به عنوان یک عامل بازدارنده در تخریب محیط زیست میپردازد.