چکیده:
سطوح دارای پوشش برف (SC) بر تعادل انرژی سطح زمین از طریق بازخورد آلبیدو تأثیر میگذارد، و همچنین تاثیر عمدهای بر فرآیندهای اقلیمی، فعالیتهای انسانی و چرخه هیدرولوژی، دارد. دمای سطح زمین (LST) از عناصر اصلی در شناخت اقلیم یک منطقه است که تغییرات و نوسانات آنها در طبقات ارتفاعی مختلف برای بررسیهای هیدرولوژیکی بسیار کاربردی است. هدف از این مطالعه ارزیابی و بررسی ارتباط دمای سطح زمین و سطح پوشش برف با مولفه توپوگرافیکی ارتفاع در حوضه دریاچه ارومیه میباشد. در این پژوهش به علت سهولت دسترسی به دادههای سنجشازدور و تفکیک مناسب زمانی و مکانی تصاویر ماهوارهای ترا، از تصاویر سنجنده مودیس به صورت ماهانه، فصلی و سالانه در بازه زمانی 1379-1399 استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد بین LST و SC رابطه معکوس وجود دارد، همچنین بررسی نقشههای SC و طبقات ارتفاعی نشان میدهد رابطه مستقیمی بین این دو متغیر وجود دارد، در واقع با افزایش ارتفاع پایداری برف در منطقه افزایش مییابد بهطوریکه در ارتفاعات بیشتر از 3000 متر مقدار سطح پوشش برف بیش از 98% نسبت به منطقه است. تغییرات دمای سطح زمین در ارتفاعات مختلف معکوس تغییرات سطح پوشش برف است بنابراین در ارتفاعات کمتر از 2000 متر میانگین سالانه دما 21تا 35 درجه سانتیگراد است، اما در ارتفاعات بالاتر از 3500 متر میانگین دمای سالانه حدود 7 الی 13 درجه میباشد.
Snow-covered (SC) surfaces influence the land surface energy balance through albedo feedback, and also have a major impact on climate processes, human activities, and the hydrological cycle. Land surface temperature is one of the main elements in knowing the climate of a region, whose changes and fluctuations in different altitude classes are very useful for hydrological studies. The purpose of this study is to evaluate and investigate the relationship between ground surface temperature and snow cover level with the topographical component of height in Urmia lake basin. In this research, due to the ease of access to remote sensing data and the appropriate temporal and spatial separation of Terra satellite images, monthly, seasonal and annual MODIS sensor images have been used in the period of 1379-1399. The obtained results show that there is an inverse relationship between LST and SC, also the examination of SC maps and elevation classes shows that there is a direct relationship between these two variables, in fact, with the increase in altitude, the stability of snow in the region increases so that at altitudes higher than 3000 m, the amount of snow cover is more than 98% compared to the region. The changes in the temperature of the earth's surface at different altitudes are the reverse of the changes in the snow cover, so at altitudes less than 2000 meters, the annual average temperature is 21-35 Celsius, but at altitudes higher than 3500 meters, the average temperature is about 7-13 Degree.
خلاصه ماشینی:
مقاله پژوهشی هیدروژئومورفولوژی، شماره ی ٣٤، سال دهم ، بهار ١٤٠٢، صص ٧٥-٥٣ Hydrogeomorphology, Vol. 10, No. 34, Spring 2023, pp (53-75) CC BY-NC بررسی تغییرات پوشش برف و دمای سطح زمین با مولفه توپوگرافیکی ارتفاع مطالعه موردی : حوضه آبریز دریاچه ارومیه صیاد اصغری سراسکانرود*١، ابوذر صادقی ٢، الهام ملانوری 13 ١- صیاد اصغری سراسکانرود، استاد گروه جغرافیای طبیعی ، دانشکده ی علوم اجتماعی ، دانشگاه محقق اردبیلی ، اردبیل ، ایران ٢- ابوذر صادقی ، دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی ، دانشکده ی علوم اجتماعی ، دانشگاه محقق اردبیلی ، اردبیل ، ایران ٣- الهام ملانوری ، دانشجوی دکترای آب و هواشناسی ، دانشکده ی علوم اجتماعی ، دانشگاه محقق اردبیلی ، اردبیل ، ایران تاریخ دریافت : ١٤٠١/٠٣/٠١ تاریخ پذیرش : ١٤٠١/٠٨/١٦ چکیده تاثیر عمده ای بر فرآیندهای اقلیمی ، فعالیت های انسانی و چرخه هیدرولوژی ، دارد.
-1 Allen -5Meng -2 Notarnicola -6Buyadi -3 Niittynen -7Abdul Athick -4 Land Surface Temperature در پژوهشی حلبیان و همکاران (٢٠٢٠) به بررسی ارتباط برف -پوش (SC)١ و دمای سطح زمین (LST) با مولفه توپوگرافیکی ارتفاع در ارتفاعات البرز مرکز با استفاده داده های ماهوارة ترا و آکوا در بازة ٢٠٠٣ تا٢٠١٨ پرداخته اند نتایج این پژوهش نشان داد ارتباط واضحی بین افزایش ارتفاع و افزایش پوشش برف در ارتفاعات البرز مرکزی وجود دارد؛ ارتباط این دو مولفه ، مستقیم بوده است .
)به تصویرصفحه مراجعه شود) شکل (١): موقعیت منطقه مورد مطالعه Fig (1): The study area در این مطالعه از سامانه گوگل ارث انجین و تصاویر ماهواره ای سنجنده MODIS برای بررسی تغییرات سطح پوشش برف و دمای سطح زمین استفاده شد.